Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.Ogólnewiadomościoprawie
przezdługielataijestprzeztęspołecznośćprzestrzeganejakoobowiązujące,apaństwo
uznajejezaobowiązującewówczas,gdyniejestonosprzecznezprawemstanowionym.
Prawozwyczajoweregulowałostosunkispołecznedoczasuwykształceniasiępaństwa
ijegoorganówustawodawczych.Wmiaręrozwojupaństwowościtraciłonaznaczeniu
iobecniejegorola,wporównaniuzprawemstanowionym,niejestduża.Sąjednak
takiesfery,wktórychprawozwyczajowemanadalznaczenie,np.whandlumiędzyna-
rodowymlubwstosunkachdyplomatycznych.
Odprawazwyczajowegonależyodróżnićzwyczaj,przezktóryrozumiesiępraktykę
określonegopostępowaniapowszechniestosowanąwdanymczasie,środowiskulub
wstosunkachspołecznych.Zwyczajeniemającharakterunormatywnego,doniosłość
prawnąuzyskująwówczas,gdyodsyłajądonichprzepisyprawastanowionego.Przy-
kłademmogąbyćprzepisyprawacywilnego,któreodsyłajądoustalonychzwyczajów
(np.przytłumaczeniuoświadczeńwoli)lubdoprzyjętychzwyczajów(np.przyinter-
pretacjifaktuprzyjęciaoferty).
Prawozwyczajowemacharakternormatywnyidlategosądystosująjegonormybez-
pośrednio,natomiastzwyczajstosowanyjestprzezsądydopierozmocyiwzakresie
ustawowegoodesłaniazawartegowkonkretnymprzepisie.
Prawostanowione(pisane)powszechnieobowiązującenaterytoriumcałegopaństwa
tworząkompetentneorganypaństwowe(np.parlament,PrezydentRzeczypospolitej
Polskiej,RadaMinistrów)przezuchwalanielubwydawanieaktównormatywnych
(np.ustaw,rozporządzeńwykonawczych).Wobecdecentralizacjiwładzypublicznej
władzętęsprawujątakżejednostkisamorząduterytorialnego:gminy,powiatyiwoje-
wództwasamorządowe,któremająkompetencjędostanowieniaprawamiejscowego.
Prawomiejscoweobowiązujepowszechniejednaktylkonaterytoriumwładztwatego
organuwładzy,któryjeustanowił(np.uchwałaradygminyobowiązujenaterytorium
tejgminy).Prawomiejscowemożestanowićtakżenp.wojewoda-jakoterenowyorgan
administracjirządowej.
Wobecpowyższegoprawoprzedmiotowetoogółprzepisówzawartychwaktachnor-
matywnychorazogółuznanychnormprawazwyczajowego,jakieobowiązująwdanym
państwie.
Odprawaprzedmiotowegonależyodróżnićprawopodmiotowe.Prawopodmiotowe
tomożnośćokreślonegozachowaniasięlubteżmożnośćdomaganiasięokreślonego
zachowaniaodosóbdotegoobowiązanych.Tytułemprzykładu:właścicielmaprawo
korzystaniazrzeczy(np.jejużywania)irozporządzanianią(np.możejąsprzedaćlub
obciążyćzastawem),atakżemożejąposiadaćidomagaćsięodwszystkichinnychosób,
abywbrewjegowoliniepozbawiałygolubnieograniczaływmożliwościkorzystania
zwymienionychuprawnień(np.niekorzystałyzrzeczybędącejjegowłasnościąwbrew
