Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
problemówzwiązanychzpozycjąludnościżydowskiejikoncepcjiichrozwiąza-
niawKrólestwieKongresowymnawiązywałazatemnietylkodookresuSejmu
Czteroletniego,alebyłatakżekontynuacją,rozwinięciemlubmodyfikacjąlegis-
lacji(iszerzej:polityki)KsięstwaWarszawskiego10.
CzasyKsięstwaWarszawskiegoujmujęszeroko,uwzględniającrównieżdwa
okresyprzejściowe:1)pierwszesiedemmiesięcy1807r.,zanimnaokupowa-
nychprzezNapoleonaziemiachzaborupruskiegooficjalnieutworzononowe
państwoidziałałyjedynietymczasowepolskiewładze(KomisjaRządząca)
oraz2)okołodwalataokupacjirosyjskiejpoupadkuNapoleona(1813-1815),
gdyponownieustanowionowładzetymczasowe.Jakwskazywałm.in.uznany
historykprawaWładysławSobociński,tedwaokresyprzynależałydodziejów
Księstwa
11
.Pozostawieniejednegoznichpozaobszaremzainteresowania,choć
bywałopraktykowane12,wniniejszejpracyniewydajesięcelowe.Wprawdzie
zmieniłysięosobypiastującewyższestanowiskawładzy,aleadministracja
niższegoszczeblapozostaławznacznejczęściniezmienionaistaranosięprze-
strzegaćprocedurwypracowywanychprzezkilkawcześniejszychlat.Nieprowa-
dzonojakiejśzasadniczoodmiennejpolitykiwobecŻydów,którauzasadniałaby
wydzielenietegookresuipoświęceniejejodrębnejmonografii13.
10Oczymwspomnieli:M.Wodziński,WładzeKrólestwaPolskiegowobecchasydyzmu...,
s.21;tenże,Clerks,Jews,andFarmers.ProjectsofJewishAgriculturalSettlementinPoland,DJewish
History”21,2007,s.280;M.L.Wisznicer,ProjektyrieformyjewriejskogobytawGiercogstwieWar-
szawskomiCarstwiePol’skom,DPiereżytoje”1,1908,s.164.Kontynuacjapolitykiżydowskiej-na
cozwracałuwagęteżM.Wodziński-wynikałarównieżzciągłościpodwzględempersonal-
nym:AleksanderLinowskiiWalentyRzętkowskibyliczłonkamideputacjids.reformyŻydów
zarównouschyłkuRzeczypospolitej,jakiwczasachKsięstwa.ZkoleiKarolWojda-autor
projektureformywokresieKsięstwa-wczasachKrólestwaPolskiegojakoprezydentWar-
szawyzostałpoproszonyprzezrządozorganizowanieodrębnychpublicznychelementarnych
szkółdlażydowskichdzieci.NatomiastStanisławStaszic,któryodschyłkuRzeczypospolitej
przezkilkadekadwypowiadałsięwswychpublikacjachnatemattzw.kwestiiżydowskiej,
wKsięstwieiKrólestwiezasiadałworganachwładzynaszczeblucentralnym,apo1815r.
szczególniewyraźniewpływałnapolitykęwtymobszarze.
11
W
.Sobociński,HistoriaustrojuiprawaKsięstwaWarszawskiego,Toruń1964(Roczniki
TowarzystwaNaukowegowToruniu,t.70,z.1),s.10-11;zob.teżM.Mycielski,„Miastoma
mieszkańców,wieśobywateli”.KajetanaKoźmianakoncepcjewspólnotypolitycznej(do1830roku),
Wrocław2004,s.115.
12Por.np.badanianadludnościążydowską:E.Schwarz,DieJudenimHerzogtumWar-
schau(1807–1813),Zürich1975(mpspracylicencjackiej,UniversitätZürich).Osobnolata
1813-1815potraktowałnatomiastJ.Przygodzki(tenże,RadaNajwyższaTymczasowaKsięstwa
Warszawskiego1813–1815.Organizacjaidziałalność,Wrocław2002),cobyłouzasadnioneprzed-
miotemjegobadań.Wyłącznienadtymokresemprowadziłbadaniarównieżnieodżałowany,
zmarłyniedawnodrAndrzejNieuważny.Wpracy,którejniezdążyłukończyć,ludnośćżydowska
miałabyćrównieżuwzględniona.
13Por.artykuł:J.Przygodzki,PozycjaprawnaludnościżydowskiejpodrządamiRadyNajwyż-
szejTymczasowejKsięstwaWarszawskiego(1813–1815),w:Cuiusregio,eiusreligio?Publikacjapo
ZjeździeHistorykówPaństwaiPrawa.Lublin,wrzesień2006r.,t.2,red.G.Górski,L.Ćwikła,
M.Lipska,Lublin2008,s.199-209,zktóregoniewynika,byokrestenpodwzględempolityki
żydowskiejodróżniałsięznaczącoodkilkuwcześniejszychlat.
