Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
wbadaniachrównieżDżyjącej”,stalezmieniającejsięrzeczywistościspołecznej.
Jakcelniepodsumowałjedenzbadaczytegonurtu,ustalenie,czyprawoobo-
wiązujeniemożebyćoparteDwyłącznienaprostejinterpretacjiisystematyzacji
tekstówprawnychidecyzjisądów.Przepisymogąpozostaćzupełnieniesku-
teczne,toznaczybezjakiegokolwiekzastosowania,adecyzjemogąokazaćsię
wzajemniesprzeczne”.PominięcietakiegoDżywego”,dynamicznego,sponta-
nicznegoprawawdziałaniu,atakżezachowań,praktykipoglądównaprawo
niesiezasobązagrożenieskonstruowaniaobrazuDcałkowicieodciętegoodprawa
rzeczywiścieobowiązującegowdanymśrodowisku”15.Zawszeistniejezatem
różnicamiędzyprawemstanowionym(lawinbooks)aprawemżywym,wdzia-
łaniu(lawinaction,lebendesRecht)16.Stądprzekonanieopotrzebierozwinięcia
dotychczasowychustaleńhistoriografii,wwieluprzypadkachsprowadzających
siędoanalizytreściobowiązującychprzepisów.Wartotuwspomnieć,żepostulat
zbadaniasposobufunkcjonowanianiższychorganówwładzyzostałniedawno
zgłoszonywnajnowszejsynteziedziejówKsięstwaprzezJarosławaCzubatego
17
.
Stanbadań
BadanianadKsięstwemWarszawskimmajądługątradycję;początkiwiążą
sięzwydanąwlatach60.XIXw.przekrojowąpracąFryderykaSkarbka
18
.
Zdecydowanawiększośćpublikacji,którepojawiłysięodtamtegoczasu,poświę-
conabyłaproblematycepolitycznej,prawno-ustrojowejigospodarczej19.
NatomiastzagadnieniazwiązanezludnościążydowskąKsięstwabyłyprzed-
miotemrefleksjinieporównanierzadziej.Jaksygnalizowano,badaniatakie
wznacznymstopniukoncentrowałysięnafaktografii,wtymnatreściaktów
prawnychregulującychstatustejgrupy,zwłaszczatychwydawanychprzez
centralneorganypaństwowe.Wwieluprzypadkachustaleniatenieróżniły
sięmiędzysobą-badacze,analizujączwłaszczaustawodawstwoipojedyncze
petycjeczymemoriałyzamożnychŻydówdomagającychsięrównouprawnienia,
formułowalitylkoogólnątezę,żeludnośćżydowskaznajdowałasięwsytuacji
Dupośledzenia”,dyskryminacji.Zpractychwyłaniałsiękonsekwentnienega-
tywnyobrazKsięstwaiwrażenie,żebyłoonostałymźródłemfrustracjidla
żydowskichmieszkańców
20
.Wniewielkimstopniustawianopytanieomotywy
15G.Gurvitch,SociologyofLaw,NewBrunswick-London1973,s.4-5,8-9(jeżelinie
zaznaczonoinaczej,tłumaczeniacytatówpochodząodautorki).
16PodobnezałożeniaprzyjąłW
.Sobociński,Historiaustrojuiprawa...,s.7.
17J.Czubaty,KsięstwoWarszawskie1807–1815,Warszawa2011,s.322.
18F
.Skarbek,DziejeKsięstwaWarszawskiego,t.1-2,Poznań1860.
19NajważniejszepracezebrałwswymwartościowymopracowaniuJ.Czubaty,Księstwo
Warszawskie...,s.575-590.
20NaprzykładJ.Gessen(tenże,Wjefemiernomgosudarstwie...,s.4-5)stwierdzał,że
członkowiecentralnychwładzw1812r.DzajęlisięprześladowaniemŻydów”ispieszonosię,
