Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7.Wypowiedź
55
utworuprozą,mowywygłaszanejprzezmówcę,dialogulub
rozmowy
89
.Dlacałejtejgrupyznaczeniowejstosunkowoneu-
tralnyminajbardziejuniwersalnymtłumaczeniemwjęzyku
polskimbyłbyterminnmowa”,choćoczywiściewkonkretnych
kontekstachzastosowaniegomożebyćniekiedyniezbytzręczne.
WujęciuArystotelesaiPlatonamowa-logos,wodróżnieniuod
zdolnościkomunikacji(hermēneia)orazmowyartykułowanej
(dialektos),jestcechąwyłącznieludzką
90
.Tenekskluzywnycha-
rakterwiążesięniewątpliwiezaspektemrozumowympojęcia
logosu.Okazujesięzatem,żezewszystkichokreśleń,których
Arystotelesużywanaopisaniejęzykaorazmowyludzkiej,termin
logosreprezentujepojęcienajbliższenaszemuwspółczesnemuro-
zumieniujęzykajakocharakterystycznegodlaczłowiekasy-
stemuznakówkonwencjonalnych,któremogąwyrażaćpojęcia
abstrakcyjne.Aspektrozumowylogosuprzejawiasięwyraźniej
wdwóchdalszych,pochodnychznaczeniachterminu:pierwsza
ichgrupaobejmujeteużycia,wktórychlogosoznaczaaspekt
rozumowytego,cowypowiadane,awięcmyśl,pojęcie,defi-
nicję,wreszciesamintelekt,któryrównieżjestzwiązanyzpo-
wstawaniemmowyimówieniem
91
.Drugagrupaobejmujete
użycia,wktórychlogosoznaczauchwytnerozumowoaspekty
89Wsprawietychznaczeńpor.następująceteksty:pojedyncze
słowo:Eth.Nic.II.1,1103b21;frazazłożonazdwóchsłów:Deint.2,
16a22;dłuższawypowiedź(równieżwl.mn.),np.mowapotoczna:
Rhet.IV.2,1405a3–6;utwórpisanyprozą,np.bajkiEzopa(logoi):
Rhet.II.20,1393a30–31;alerównieżpoezjajestnazywanalogosem,
np.Iliada,por.Met.VII.4,1030a9;mowa:Rhet.I.3,1358a36–1358b2;
dialoglubrozmowa:ndialogiSokratyczne”,Poet.1,1447b11;innedia-
logi,Poet.4,1149a17.
90Por.natematwyłącznieludzkiegocharakterulogosu:Arysto-
teles,Polit.I.2,1253a9–18;Degen.an.V.7,786b20–22.Platon
nazywazwierzętaróżneodczłowiekapozbawionymilogosu(
ἄλ0γo
),
por.Protagoras321c1.Por.teżwyżejuwaginatematużyciaprzezArys-
totelesaterminówhermēneia(Wstęp,sekcja2)orazdialektos(sekcja4)
orazprzypisaniatychrodzajówjęzykaikomunikacjiinnymistotom
żywympozaczłowiekiem.
91Wsprawietychznaczeńpor.:myśl:noddzielnywmyśli”,Dean.
III.9,432a20;pojęcie:Phys.III.5,204b5;definicja:Met.IV.7,1012a23;
