Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pedagogikadialogujakopedagogikahermeneutyczna
turowychiedukacyjnych.Możnawręczzaryzykowaćtwierdzenie,żefilozofia
dialoguwyrosłajakoUprodukt”określonejkulturyedukacyjnej.Jejzapleczembył
wolnyżydowskidomoświatowy(dasFreieJüdischeLehrhaus)weFrankfurcienad
Menem,założonyw1920r.JegopierwszymkierownikiembyłFranzRosenzwe-
ig.Niewątpliwiebyłatoplacówkakształceniadorosłychnawzóruniwersytetów
ludowych.Jednakżejejideasięgałaznaczniegłębiej.Odtwarzałaonainstytucję
edukacyjnąstarożytnegojudaizmu,którąbyławspólnotaedukacyjnanauczyciela
iuczniów.Ażewstarożytnymjudaizmienauczaniebyłoprowadzonewdomuna-
uczyciela,domtenmożnanazywaćdomemnauczaniabądźdomemedukacyjnym
(Lehrhaus).Byłotomiejsce,wktórymnauczanieniemiałoformydyrektywnej,
leczowielebardziejdokonywałosięwprocesiewspólnegouczeniasięnauczycieli
iuczniów.Interpretacjaświataniebyłatamprzekazywanawsposóbautorytatyw-
ny.Owielebardziejbyłaonaproduktemwspólnejpracyhermeneutycznejnauczy-
cieliiuczniów.Wtymsensiegenezafilozofiidialogubyłabezpośredniozwiązana
zideamipedagogicznymiorazdialogicznąihermeneutycznąkulturąkształcenia.
Przytoczoneargumentyniepodważająjednakzasadniczegofaktu,żena
grunciepedagogikiakademickiejrecepcjafilozofiidialogudokonałasięstosun-
kowopóźnoiwograniczonymzakresie.Cowięcej,samopojęciedialogumery-
toryczniewykroczyłopozainspiracjęklasycznąfilozofiądialogu(Gadacz,2015).
Napoparcietychtwierdzeńpodamtrzyprzykłady.Pierwszydotyczypedagogiki
niemieckiej.Podstawowetekstyzałożycielskiefilozofiidialoguzostałynapisane
wjęzykuniemieckim.Ichwykorzystaniesuigenerispedagogicznebyłojednakzni-
kome.Pedagogikaakademickaoorientacjihumanistycznejskłaniałasięowiele
bardziejkuhermeneutyceifenomenologii,aniżelifilozofiidialogu.Wzasadzie
głównądyscypliną,któraprzynajmniejpodjęłapróbęaplikacjimyślidialogicznej
doteoriiwychowaniabyłapedagogikareligii.Współczesnymprzykłademupra-
wianiateoriiwychowaniahumanistycznegoireligijnegowduchufilozofiiBubera
ipozostałychreprezentantówtradycjidialogicznejsąpraceReinholdaBoschki’e-
go(2008,2010).Drugiprzykładodnosisiędopolskiejfilozofii/teoriiwychowania.
Należypodkreślić,żewrodzimejtradycjifilozofiadialogubyłauprawianaalbo
jakokontynuacjatradycjiBuberaijegonastępców,albojakosyntezałączącatrady-
cjężydowskiejfilozofiidialoguzdialogicznymnurtempersonalizmu.Klasyczny
personalizmwywodzisięzneotomizmuijakotakisprzeciwiasięegzystencjalne-
muzabarwieniufilozofiidialogu.Tymniemniejwpóźniejszymokresiewramach
personalizmurównieżrozwinąłsięnurtdialogiczny,stanowiącalternatywęwobec
pierwotnejtradycjitomistycznej.Najbardziejznanympropagatoremdialogicznej
wersjipersonalizmubyłJózefTischner.FilozofiatazrywałazpryncypiumUmetafi-
zycznejzasadypierwszej”jakopodstawowegowyznacznikatradycjitomistycznej.
NagruntfilozofiiwychowaniazostałaonaprzełożonaprzezTadeuszaGadacza
(1993)napoczątkulat90.XXw.Wkolejnejdekadziepedagogiczneimplikacjetra-
dycyjnejfilozofiidialogurozwinąłJarosławGara(2008)wznakomitejdysertacji,
którejpromotorembyłniektoinny,jakwłaśnieGadacz.Równoleglezdokonania-
25
