Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Muybridge’apokazuje,żeczasemtrudnozdecydować,czyatakbył
przejawemagresjiproaktywnej,czyreaktywnej.Obecnie
wamerykańskimsystemieprawnymprzyjmujesięczterykryteria
decydująceotym,czydanyprzypadektozabójstwo(lubnieumyślne
zabójstwo),cowiążesięzagresjąreaktywną,czyteżbyło
tozaplanowanemorderstwo.Nadaljednakmożliwesąróżne
interpretacje.Tekryteriato:
•Czyfaktyczniedoszłodosprowokowaniaagresji?
•Czysprawcarzeczywiściezostałsprowokowany?
•Nawetracjonalniemyślącaosobamogłabyniezapanowaćnad
sobąwczasie,jakiminąłodmomentuprowokacji,dozdarzenia,
którepociągnęłozasobąśmiertelnyskutekoraz
•Sprawcaistotnieniezapanowałnadsobąprzeztenczas25.
Pozorniebrzmitodośćjasno,aleprzypodejmowaniudecyzji
sędziowieitakmusząkierowaćsięsubiektywnymiocenami.Cóż
tobowiemznaczy,że„faktyczniedoszłodosprowokowaniaagresji”?
Niektórzymogąuznać,żeodkrycie,żeżonacięzdradza(sprawa
Muybridge’a)jestwystarczającympowodem,byzabićrywala.Inni
jednakbysięztymniezgodzili.Ijakkrótkimusibyćodstępczasu
międzyowym„aktemprowokacji”azabójstwem,byuznać,
żezabijającyniezdążyłzapanowaćnadsobą?Jakwynikazbadań
psychologówBradaBushmanaiCraigaAndersonawczęści
amerykańskichstanówoskarżenieobejmujemorderstwo
zpremedytacją„jeślisprawcamiałdonamysłunawetkilkasekund”.
Oznaczato,żeofiaragwałtu,którazabiłagwałcicielawtrakcie,gdy
jągwałcił,będzie„mniejwinna”niżtaka,którazrobiłatominutępo.
Ajeślikobietazrobitopokilkudniach,zostanieoskarżona
omorderstwozpremedytacją.Dostanieteżsurowszywyrok,
boprzysięgliwezmąpoduwagęto,żemiaławięcejczasudonamysłu.
Innymisłowy—prawouwzględniawiększąrolęwolnejwoli
wprzypadkuzaplanowanejprzemocy,alesystemprawnynadalnie
potrafisformułowaćpowszechnieakceptowanej,uniwersalnejdefinicji,
którapozwoliłabyjednoznacznieodróżnićmorderstwoodzabójstwa
—czyli,posługującsięterminologiąstosowanąwtejksiążce,agresję
proaktywnąodreaktywnej26.
