Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
B
swojąnaukowąkarierę,powiedziałmi,żepięćdziesiątlatpóźniej
yłbymchybawielcezdumiony,gdybyktoś,kiedyzaczynałem
będępisałksiążkioludziach.Wlatach70.,gdykończyłemstudia,
spotkałmniewielkizaszczyt,bomogłemdołączyćdozespołuJane
Goodall,którabadaławtedyszympansywTanzanii.Śledzeniecałymi
dniamitychmałpwichnaturalnymśrodowiskubyłoświetnązabawą.
Postanowiłem,żetymwłaśniechcęsięzajmować,iwroku1987
uruchomiłemnawetwłasnyprojekt—obserwowaliśmydzikie
szympansywugandyjskimParkuNarodowymKibale.
Sielankasięskończyła,gdyzaobserwowaliśmypewneniepokojące
zjawiska,którychniedałosięzignorować.Otóżokazałosię,
żeszympansysązdolnedowyjątkowobrutalnejprzemocy.Aby
wyjaśnićtozachowaniewkategoriachewolucyjnych,postanowiłem
porównaćszympansy(zwyczajne—Pantroglodytes;wdalszejczęści
będęjenazywaćpoprostuszympansami)zichsiostrzanymgatunkiem
—bonobo(szympansamikarłowatymi,Panpaniscus).Wlatach90.
badanianadtymgatunkiemdopierosięzaczynały,alewiedzieliśmy
już,żetoparabardzoszczególna—bonobobyłybardziejpokojowo
usposobioneiznaczniełagodniejszeodswychkuzynów.
Współpracujączlicznyminaukowcami(choćgłówniezBrianemHare
iVictoriąWobber;oczymbędziejeszczemowawtejksiążce),
doszliśmydowniosku,żebonobowyewoluowałyodwspólnego
zszympansamiprzodkawtokuprocesu,którywpewnymsensie
bardzoprzypominałudomowienie.Procestannazwaliśmy
„samoudomowieniem”.Ponieważjednocześnieoddawnamówisię
opodobieństwiezachowańludziizwierzątpoddanychdomestykacji,
lekcja,jakąstanowiądlanasbonobo,możebyćważnymwkładem
dobadańnadewolucjączłowieka.Kluczoweznaczeniemato,
żewgranicachwłasnychspołecznościmamyjakogatunekrelatywnie
niskąskłonnośćdoprzemocy.Najprościejmówiąc,natlewiększości
ssakówjesteśmybardzołagodniitolerancyjni.
Oczywiściezdawałemsobieteżsprawę,żenawetjeśli
wporównaniuzinnymizwierzętamidośćrzadkoreagujemy
natychmiastowąagresją,tobezwątpieniaitakjesteśmygatunkiem
bardzoagresywnym.Wroku1996wnapisanejwspólniezDale’em
