Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcieikonstrukcjanormatywnawywłaszczenia
23
no-ekonomicznegoistniejącegowpaństwie.Normykonstytucyjnestanowiątymsamym
wyznacznikustrojuobowiązującegowpaństwieorazwskazująnazakresochrony,której
poddanajestwłasność50.Wceluzagwarantowaniaprzestrzeganiatejzasadyprzyjętosze-
regrozwiązańustrojowych,wśródktórychjednymznajważniejszychjestzapewnienie
ochronyprawpodmiotowych51.
Tematykapracysprawia,żeniewydajesiękonieczneszerszeomówieniekonstytucyj-
negoujęciaprawawłasności.Dokładniejszejanalizywymagająnatomiastregulacjedoty-
czącejejograniczeń,wszczególnościzaśodnoszącesiędozasadingerencjiwewłasność
orazochronytegoprawa.Wobowiązującejustawiezasadniczejtrzyprzepisynormują
wprosttękwestię.Sątoart.21ust.2,art.31ust.3orazart.64ust.3KonstytucjiRP
.
Przyjmująckryteriumchronologiczne,wypadazacząćodprzepisuart.21Konstytucji,
którywust.1ustanawiazasadęochronywłasnościiprawadziedziczenia,zaśwust.2przewi-
duje,żewywłaszczeniejestdopuszczalnetylkonacelepubliczneitylkozasłusznymodszko-
dowaniem.Wyrażonawust.1cytowanegoprzepisunormazaliczasiędopodstawowychzasad
ustrojowychRzeczypospolitejPolskiej,com.in.wynikazfaktuzamieszczeniategoprzepisu
wrozdzialeIKonstytucji.Zagwarantowanieochronywłasnościjestkonstytucyjnąpowinno-
ściąpaństwa,przyczympowinnośćtaurzeczywistnianajestzarównoprzezdziałaniaocha-
rakterzeprawodawczym(ukształtowaniepodstawowychinstytucjiprawnychkonkretyzują-
cychtreśćwłasności,określenieśrodkówochronyprawawłasności),jakifaktyczneczynności
organówpaństwa,dotyczącedóbrbędącychwłasnościąjakiejśosoby52.Zarazemwust.2tego
przepisuwskazanonamożliwośćograniczeniatejzasadypoprzezskorzystaniezinstytucjiwy-
właszczenia.Wtymmiejscuzauważyćtrzeba,żewustawiezasadniczejniesprecyzowano,co
należyrozumiećpodpojęciemwywłaszczenia.Zpunktuwidzeniaregulacjikonstytucyjnej
formategorodzajuingerencjiniemaznaczenia53.Ztegoteżwzględuwliteraturze54wskazuje
sięnanszerokie”-konstytucyjneinwąskie”-ustawowerozumieniepojęcianwywłaszczenie”
.
Wspomnianerozróżnienieopierasięnazałożeniu,żenormyprawakonstytucyjnegomająod-
mienny,odustawodawstwazwykłego,autonomicznycharakter,aponadtocechująsiępewną
uniwersalnościąiogólnością.Zwracasięrównieżuwagę,żepojęciewywłaszczeniapozostaje
wnierozerwalnymzwiązkuzpojęciemwłasności,któranagruncieKonstytucjijestrozumiana
50
Odnotowaćwtymmiejscuwypada,żeniecoinaczejproblematykaprawawłasnościwkontekścieustro-
jupaństwapotraktowanazostaławpaństwach,wktórychprzyjętosystemcommonlaw.Por.natentemat:
K.W
.Ryan,Anintroductiontothecivillaw,Australia1962,s.156inast.;F.H.Lawson,B.Rudden,Telawof
property,Oxford2002,s.50inast.;F.H.Lawson,Introductiontothelawofproperty,Oxford1958,s.87inast.
51
Por.M.K.Drab,Ochronawłaścicielawywłaszczanejnieruchomościjakoprzejawrealizacjizasadydemokra-
tycznegopaństwaprawnego,[w:]Jednostkawdemokratycznympaństwieprawa,red.J.Filipek,Bielsko-Biała
2003,s.180.
52
TakipoglądwyraziłTrybunałKonstytucyjnywwyrokuzdnia12stycznia1999r.,sygn.P2/98(OTK1999
r.,nr1,poz.2).
53
TakM.Szewczyk,Ingerencjapublicznoprawnawprawowłasnościjednostki,[w:]Jednostkawdemokratycz-
nympaństwie…,s.654;tenże:Konstytucyjnazasadasłusznegoodszkodowaniaijejrealizacjawustawodawstwie
zwykłym,[w:]Prawoadministracyjnewokresietransformacjiustrojowej,red.E.Knosala,A.Matan,G.Łaszczyca,
Zakamycze1999,s.432.
54
Por.np.M.Szalewska,Wywłaszczenienieruchomości,Toruń2005,s.44inast.;J.Parchomiuk,Odpowie-
dzialnośćodszkodowawczazalegalnedziałaniaadministracjipublicznej,Warszawa2007,s.148;T.Woś,Wy-
właszczanienieruchomości...,s.31inast.
