Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Ograniczenieprawrzeczowychwdrodzewywłaszczenia
1030Konstytucyjnepodstawyograniczeniaprawadonieruchomości
wdrodzewywłaszczenia
WKonstytucjiRPz1997r.przyjętomodeldemokratycznegopaństwaprawnego(art.
2Konstytucji)42,cooznacza,żeorganypaństwapowinnydziałaćnapodstawieprzepisów
prawa,respektującprzysługująceobywatelomwolnościiuprawnienia43.Wśródnichwła-
snośćstanowijednązpodstawowychwartości,którychochronazagwarantowanazostała
wKonstytucji44.Takistotnarolaprzypisanaprawuwłasnościprzezustrojodawcęuwidacz-
niasięzwłaszczapoprzezobjęciegoszczególnąochronąkonstytucyjnąpolegającąnado-
puszczalnościdochodzeniatejochronywdrodzeskargikonstytucyjnej(art.81Konstytucji
acontrario).Ponadtoustawodawcajednoznaczniezakazujefaworyzowaniajakiegokolwiek
typuwłasności(por.art.64ust.2Konstytucji)45,wodróżnieniudoregulacjiKonstytucji
z1952roku46.Wobowiązującymprzed1989r.stanieprawnymistniałobowiemkilkakate-
goriiwłasności,zróżnicowanychzewzględunapodmiot,któremuprzysługiwałotoprawo
orazjegonznaczeniespołeczne”47.Odzwierciedleniemtakiejregulacjibyłatreśćprzepisów
Kodeksucywilnego(art.126-139K.c.)zapewniającychlepsząpozycję,wzakresieochrony,
własnościpublicznej(państwowejispółdzielczej)48.Tymsamymzprzywołanejwyżejzasa-
dynieróżnicowaniakategoriiwłasnościdasięwysnućwniosek,żemamytudoczynienia
zeszczególnymaspektemzasadyrówności-polegającejnatakiejsamejochronieprawa
przysługującegoróżnym,zewzględunaswójstatusprawny,podmiotom.
OprócztegonagruncieKonstytucjiwłasnośćtraktowanajestjakoniezbędnyele-
mentgospodarkirynkowej49.Oznaczato,żejestonwyrazemokreślonegoładuspołecz-
42nRzeczpospolitaPolskajestdemokratycznympaństwemprawnym,urzeczywistniającymzasadysprawie-
dliwościspołecznej”
.
43
Natematkonstytucyjnegoobowiązkurespektowaniaobowiązującychregulacjiciążącegonaorganach
państwaniejednokrotniewypowiadałsięTrybunałKonstytucyjny,podkreślająckoniecznośćzachowania
zasadprawidłowejlegislacjiprzytworzeniuprzepisów-por.np.wyrokTKzdnia16marca2010r.,sygn.
K24/08-OTK-Az2010,nr3,poz.22,wyrokTKzdnia15grudnia2009r.,sygn.P105/08OTK-Az2009
r.,nr11,poz.168.
44
S.Jarosz-ŻukowskaPrawodowłasności–własnośćjakoprawopodmiotowe,[w:]Prawaiwolnościoby-
watelskiewKonstytucjiRP,red.B.BanaszakiA.Preisner,Warszawa2002,s.251inast.;S.Jarosz-Żukowska,
Konstytucyjnazasadaochronywłasności,Zakamycze2003,s.237;ponadtopor.pracęzbiorowąPrawokon-
stytucyjne,red.Z.Witkowski,Toruń1998,s.107.Zob.takżeW
.Pańko,Oprawiewłasności...,s.56inast.Por.
takżeJ.Wasilkowski,Pojęciewłasności...,s.31.Autortenwskazał,żewodróżnieniuodcywilnoprawnego
ujęciaprawawłasnościkonstytucjaodnosisiędocałokształtustosunkówspołeczno-politycznychispołecz-
no-gospodarczych.T.Dybowskizkoleiwskazuje,żenwłasnośćwznaczeniukonstytucyjnymstanowiwyraz
całokształtuprawmajątkowychprzysługującychcałemunarodowiwosobiepaństwabądźgrupomobywate-
li...”-T.Dybowski,Ochronawłasności...,s.23.
45
Por.K.Świderski,Wywłaszczeniewświetleart.21ust.2KonstytucjiRP,nCasus”2006,nr42,s.15.
46
Ustawazdnia22lipca1952r.,Dz.U.nr33,poz.232,zezm.
47
Por.nieobowiązującyjużart.126K.c.,wktórymzdefiniowanopojęciewłasnościspołecznej-byłaniąalboso-
cjalistycznawłasnośćogólnonarodowa(państwowa),albowłasnośćspółdzielczalubwłasnośćinnychorganiza-
cjispołecznychludupracującego.Zgodnienatomiastzart.132K.c.(równieżjużnieobowiązującym)własnością
osobistąbyławłasnośćrzeczyprzeznaczonychdozaspokajaniaosobistychpotrzebmaterialnychikulturalnych
właścicielaijegobliskich.Zawłasnośćosobistąuważanotakżewłasnośćdrobnychśrodkówprodukcji,któresłu-
żądowytwarzaniaprzedmiotówprzeznaczonychdozaspokajaniaosobistychpotrzebwłaścicielaijegobliskich.
48
Por.J.Wasilkowski(przywspółudzialeM.Madeya),PrawowłasnościwPRL.Zaryswykładu,Warszawa1969.
49
Por.art.20KonstytucjiRP
.
