Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Kaliszewski,Nostalgiastylu.NeoklasycyzmlirykipolskiejXXwiekuwkrytyce,badaniach
ipoetykachimmanentnych,Kraków2007,ISBN978-83-233-2311-2,©byA.Kaliszewski&WUJ
33
Przydatneteżbędąterminyklasycyzmujakostyluprąduiklasycyzmujakodoktry-
ny,znaczenieszerszeniżprąd,pozwalająceodwoływaćsiędoinnychdyscyplinnauk
humanistycznych,zwłaszczawodniesieniudotzw.europeizmu,któregokomponentem
bądźkontekstembyłwXXwiekuneoklasycyzm.
Znaczenieklasycyzmujakonadprądu(terminnormatywnyogólnytranshistorycz-
ny)będziewystępowałownajdalejidącejhipotezieistnieniaklasycyzmuwiecznego,
celudążeńpoetów,swoistego„pięknegosnunadMorzemŚródziemnym”,niespełnio-
negonarazieideałuczyobiektunostalgiineoklasycznej(stylu,mitu,etyczności,ducha
Europy).
2.WKRĘGUKLASYCYSTYCZNEGONORMATYWIZMU.
KLASYCYZMINEOKLASYCYZMLITERACKIWEUROPIE
ISTANACHZJEDNOCZONYCHTREŚCIIICHZAKRESY(ZARYS)
Wrozdzialetymposługującsięterminamiuporządkowanymiwpoprzednimroz-
dzialepostaramysięprzypomniećwdużymskrócie„istotęklasycyzmuineoklasy-
cyzmuliterackiegojakopoetykinormatywnejorazimmanentnej,jakozespołuintersu-
biektywnychreguł,będącychobiekteminspiracji,nawiązaniaczykontynuacjidla
twórcówibadaczyneoklasycyzmupolskiejlirykiwXXwieku.Bezprzypomnienia
owychpoetykweryfikacjanaszejhipotezyodbywałabysięniejakowpustcemetodolo-
gicznejihistorycznej.Tymbardziejżewwieluwypowiedziachtakkrytyczno-,jak
ihistorycznoliterackich,doktórychnawiążemy,klasycyzm(neoklasycyzm)bywa
wprawdziezdecydowanie„odkrywany”ujakiegośpoety(bądźnegowany)jakocecha
wyróżniająca,anawetprzyporządkowująca,alenierzadkonieidzietowparzezjakimś
„dowodowym”zobiektywizowaniemzjawiska,szukaniemistotnejciągłościpoetyk.
Aprzecieżklasycyzmtakogólny,jakihistorycznyniejestwcalemonolitem.Przy-
pomnimywięckilkugłównychkodyfikatorówklasycyzmuineoklasycyzmu,słynne
tekstyprogramowe(traktaty,rozprawy,arspoeticae),kontrowersje,oddziałującetak
nawspółczesnych,jakinaznacznieźniejszepokolenia.
2.1.Klasycyzmhistoryczny
ZaczasprawdziwegorozkwitulirykieuropejskiejuważasięVII–VIwiekp.n.e.,zwane
okresemarchaicznymalbonawet„okresemliryki”
75.Naestetykęokresuarchaicznego
orazklasycznego
76starożytnejGrecjiorazźniejszychjejnaśladowcówrzutuje
znaczniestarszymodelhomerycki,zerybohaterskiej.PoglądHomera,będącyprzecież
fundamentemklasycyzmu,streszczaTatarkiewiczwHistoriiestetyki.Poezjato„głos
75Por.A.R.Burn,TheLyricAgeofGreece,London1978;J.Danielewicz,Wstęp,w:Lirykastarożytnej
Grecji,opr.J.Danielewicz,Wrocław–Warszawa–Gdańsk–Kraków–Łódź1984.
76Tj.sumyokresuattyckiegoVwiekuorazklasycznegoIVwiekup.n.e.