Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Mojewspomnienia
żałobnego16.Przytulenidokolanmatczynychnieśmieliśmyoddychaćicałąsiłą
wolidziecięcejpowstrzymywaliśmyłkanie.ByłytopierwszeziarnamiłościOj-
czyznyinienawiściciemiężycieli,zasiewaneprzezmatkęwnaszychsercach
dziecięcych.
Niedziwtedy,żejużmająclatcztery,mogłemniejednorozumiećzrozmów
starszych.Wiedziałem,żewrogaminaszymisąNiemcyiMoskale17,którzyuci-
skająPolakówikrzywdząich.Wiedziałemrównież,żePolacyniechcądłużej
znosićkrzywdiprzygotowująsiędodemonstracjiizbrojnejwalki.Gdyszep-
temwymawianonazwiskoktóregozestałychgościrodzicówmoich,dodając,
żejużposzedł,rozumiałem,cotoznaczyibolałemnadtym,żejestemmały
ijeszczeniemogęwalczyćzMoskalami.Datyiporządeknastępującychpo
sobiewydarzeńzatarłysięwmejpamięci,alewieleznichpamiętamtakżywo,
jakgdybywczorajmiałymiejsceimógłbymodtworzyćołówkiemosoby,sceny
iotoczenie.Toteżwtychwspomnieniachzkoniecznościmuszęwyławiaćzpa-
mięciluźnefakty,takjakonewniejsięwyryły,niewiedzącnawet,czymiały
onemiejscew1861-1862,czyteżw1863r.,latem,czywzimie.
Matkamojaczęstojeździłakoleją18doWilna,gdzieprzyul.Rudnickiej
wdomuKoziełły19(naprzeciwpałacuks.Ogińskich)20mieszkalidziadostwo.
OjciecmojejmatkiOnufryJawłowski21,wychowaniecUniwersytetuWileń-
16MarszżałobnyzSonatyb-mollFryderykaChopina(1810-1849)powstałprawdopodobnie
zinspiracjipatriotycznych.Kompozytorukończyłgowwigilięrocznicypowstanialistopadowe-
go(28XI1837),dwalatapóźniejpowstałacałasonata,jednozarcydziełromantycznejmuzyki
fortepianowej.
17KiedyZahorskispisywałwspomnienia,etnonimDMoskal”miałjużpejoratywnezabar-
wienie.Pamiętnikarzużywagokonsekwentnie,gdypiszeozaborcach,powstaniu,rusyfikacji,
winnychsytuacjachpisze:DRosjanin”.
18Odcinekkoleiwarszawsko-petersburskiejŚwięciany-Wilno(ok.77km)oddanodo
użytkuwXII1862r.
19Elementemwskazaniaadresubyłonazwiskowłaścicieladomuwynajmującegownim
mieszkania;Dnumerydomówistniały-wspominadrLudwikCzarkowski-alepubliczność
donich«nieprzywykłszy»(…)takwówczasniktniemówiłiniepisałinaczej,jaknazwisko
właścicieladomu”(L.Cz.,Wilnowlatach1867–1875[zewspomnieńosobistych],DPamiętnikWi-
leńskiegoTowarzystwaLekarskiego”1925,R.5,z.1,s.380).W1863r.wdomuKoziełły
mieściłsiętakżesklepartykułówspożywczychkupcaNowikowa,oczyminformowałyreklamy
wDKurierzeWileńskim”.Koziełło(ZahorskidalejużywaformymianownikaKoziełł,copopra-
wiamy)-postaćniezidentyfikowana.Możemiałcośwspólnegozurzędnikiemwwileńskiej
IzbieSkarbowejPawłem,s.KazimierzaKoziełły(Pamiatnajakniżkawilenskojgubiernina1863
god,Wilno[b.d.],s.420).
20PałacnależałwopisywanymprzezZahorskiegookresiedoIreneuszahr.Ogińskiego
(zm.1863),właścicielawielkichmajątkównaLitwie,ijegosynówMichałaKleofasai/lubBog-
danaMikołaja.Dzisiajmieścisięwnimteatr(ul.Arkliu5).Ogińscymieliteżkamienicęna
roguulicPałacowejiDominikańskiej,występującąpodnazwąDpałac”wdalszejczęścipamięt-
nika,orazdomprzyul.Dworcowej.
21OnufryJawłowski(1794-1880)-synMacieja,pochodziłzrodzinyszlacheckiejzpow.
orszańskiegogub.mohylewskiej.W1815r.ukończyłmedycynę,uzyskałstopieńdoktorame-
dycynyakuszera(1829),należałdoTowarzystwaLekarskiegoWileńskiego(od1820),dobrze
