Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uktóregopodnóża,nadSiedlicą,powstałaosada11.Terenywokółniejbyłyna
przełomieIiIItysiącleciapodmokłe,cospowodowało,żegródwujściuMotławy
doWisły(obecnieobszarZamczyska)powstałdopierow2poł.XIw.Wzniesio-
nogowzwiązkuzrozwojemprzystaniikoniecznościąjejochrony.Wobectego
niejestprzesądzone,gdzieznajdowałosięurbsGyddanyzc,doktóregow997r.
przybyłśw.Wojciech–wydajesięjednak,żemogłanimbyćwcześniejszaosada
naGrodzisku.
JeszczedokońcaXIIIw.osadnictworozwijałosięwzdłużdwóchosi:pierw-
szej,łączącejgródzkościołamiśw.Mikołajaiśw.Katarzyny,orazdrugiej–wzdłuż
traktuzpołudnianapółnoc,biegnącegopokrawędziterenówzalewowych12.Do-
pieropozajęciuGdańskaprzezKrzyżakóww1308r.podjętopróbyprzeniesienia
strefyosadniczejnaterenydzisiejszegoGłównegoMiasta.Należypodkreślić,że
wświetlebadańarcheologicznychjeszczewpoczątkuXIVw.brzegMotławybył
nieuregulowanyidopierokoniecznośćstworzeniaportudlaGłównegoMiasta
spowodowałajegozagospodarowaniewlatach30.i40.XIVw.13Międzystarszą
częściątejgminy(tzw.dzielnicąmariacką)aOsiekiemznajdowałysiępodmokłe
łąki(późniejdzielnicaświętojańska),którychurbanizacjawiązałasięzprzepro-
wadzeniemwpoprzeknichrównoległejdorzekigrobli(ul.GroblaI–IV).Głów-
neMiasto–formalnieprzeniesionezprawalubeckiegonachełmińskiedopiero
w1342r.–otoczonomurami,natomiastStareMiastonosiłowtymczasiemiano
suburbium14,aznajdującesięnajegoobszarzekościołyśw.Katarzynyiśw.Jerzego
(wtymsamymmiejscucowzniesionyw2poł.XVw.kościółśw.Józefa)określa-
nojakopołożoneantemurosoppidiGdanczk15.
Zmianyurbanistycznezlat30.i40.XIVw.służyłyutrzymaniuprzez
KrzyżakówkontrolinadprzeniesionymnadMotławęportemorazumożliwiły
realizacjędużejinwestycji–budowęKanałuRaduniprzezterenywyłączone
11
PrzeciwnezdaniewyraziłostatnioKlemensBruski(Chełmwpóźnymśredniowieczuiuprogu
epokinowożytnej(XIV–XVIw.)[w:]Historiegdańskichdzielnic:Chełm,red.J.Dargacz,K.Kur-
kowska,P
.Paluchowski,Gdańsk2018,s.20),którystwierdził,żestarygród(poprzedzającytenna
terenieZamczyska)mógłznajdowaćsięnaBiskupiejGórce.Swójpogląduzasadniłtym,żewedle
bullipapieżaKalikstaIIIz1148r.Gdańskzostałprzekazanybiskupomwłocławskim.Gródna
GórcetłumaczyłbyzaśgenezęposiadłościordynariuszykujawskichpodGdańskiem.
12
Z.Maciakowska,PołożeniemiastalubeckiegowGdańsku[w:]„RzeźGdańska”z1308roku
wświetlenajnowszychbadań.Materiałyzsesjinaukowej12–13listopada2008roku,red.B.Śliwiński,
Gdańsk2009,s.20.
13
Eadem,KształtowanieprzestrzenimiejskiejGłównegoMiastawGdańskudopoczątkuXVwieku,
Gdańsk2011,s.29–34.
14
TermintenbyłwdokumentachkościelnychużywanyjeszczekilkadziesiątlatponadaniuStare-
muMiastusamorząduprzezKrzyżaków,np.28lutego1417r.:hospitalisancteElyzabethinsuburbis
gdanczk(APG,300,D/70,nr57).
15
APG,300,D/70,nr73.
LOKACJAMŁODEGOMIASTA
39
