Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
76
Rozdział1.Ogólneregulacjedotyczącezobowiązańumownych
5.5.Klauzulaspołeczno-gospodarczegoprzeznaczeniaprawa
Przyomawianiuzagadnieniapozasystemowychkryteriów,któremogąlimitowaćswo-
bodękontraktowąstronumowyspółki,wartowspomniećoinnejklauzuli:nspołecz-
no-gospodarczegoprzeznaczeniaprawa
,która-chociażniezostałaprzywołana
wart.353
1
k.c.-występujewstosunkowolicznychprzepisachKodeksucywilnego,
niekiedyłączniezzasadamiwspółżyciaspołecznego(np.art.5,140i354k.c.).
Klauzulatastanowikryteriumsposobuwykonywaniaprzezdłużnikajegozobowią-
zania(art.354§1k.c.).Wświetleaktualnychpoglądówdoktrynyoznaczaćmusicel
stosunkuobligacyjnegoleżącypozajegotreścią.Możeonstanowićkryteriumoceny
wykonaniazobowiązaniatylkowówczas,gdyobiestronyznałytencelalboprzynaj-
mniejpowinnygoznać(niemożnauzależniaćskutkówprawnychodceluopartegona
subiektywnychwyobrażeniachjednejstronynieznanychdrugiej).
G
Orzecznictwo
Przepisten[art.5k.c.-przyp.aut.]pozbawiaochronywwypadkuużywania
prawasprzeczniezjegospołeczno-gospodarczymprzeznaczeniemlubzasadami
współżyciaspołecznego.Zgodniezutrwalonymijednolitymorzecznictwemza-
stosowanieart.5k.c.niemożedoprowadzićdoutratyprawa,lecztylkopozbawić
prawaprzezpewienczasochrony.Przepisart.5k.c.niemógłwięcbyćpodstawą
powództwaoustalenie,żepozwanyutraciłprawonajmu.
UzasadnieniewyrokuSNz19.02.1999r.,IICKN200/98,LEXnr1212963
5.6.Klauzulazwyczaju
Zwyczajmaznaczenienormatywnejedyniewówczas,gdykonkretnyprzepistaksta-
nowi.Jestjednymzczynników,któremogąoddziaływaćnakształtstosunkuprawnego,
wszczególnościnatreśćorazsposóbwykonywaniaprawiobowiązkówstron,aktóre
ponadtowyznaczająskutkiczynnościprawnej(art.56k.c.),jakrównieżwpływająna
sposóbinterpretacji(wykładnię)oświadczeniawoli(art.65§1k.c.)czysposóbwy-
konywaniazobowiązania(art.354k.c.).
Przezpojęciezwyczajurozumiesiępowszechniestosowanąwdanymokresie,wdanym
środowiskuiwdanychstosunkachspołecznychpraktykęokreślonegopostępowania.
Stronyumowybędązwiązanetylkotzw.dobrymizwyczajami.Będątozatemzwyczaje,
któreniepozostająwsprzecznościzpowszechnieakceptowanymizasadamimoralny-
mi,zasadamiwspółżyciaspołecznego,innymipowszechnieprzyjętymiwdanymśro-
dowiskunormamiaksjologicznymi,aprzedewszystkim-zbezwzględniewiążącymi
przepisami.Rolazwyczajupoleganazapewnieniuprawuwiększejelastycznościzuwagi
nadokonującesięzmianywpraktycespołecznej.Ważnejest,abystronomumowy
znanebyłyzwyczajewystępującewdanejrelacjizobowiązaniowej.