Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Pojęcieizakreszasadyswobodyumów
69
Stronywramachswobodyumów(art.353
1
k.c.)mogąsięumówić,żekażda
znichbędziemogłaodstąpićodzawartejumowyiokreślićskutkiodstąpie-
niaodumowyodmiennieodpostanowieńkodeksowych.Swobodęmogą
ograniczyćjedynieprzepisyocharakterzeiuriscogentis,awięcbezwzględnie
obowiązujące(wtymtakżesemiimperatywne).Ztegowięcwzględuniedopusz-
czalnebędzietakieukształtowanietreścistosunkuzobowiązaniowego,które
prowadziłobydonaruszeniabezwzględnieobowiązującychprzepisówustawy.
Istnieniebowiemkonkretnegoprzepisuprawa,któryposzczególnezagadnie-
nia-odnoszącesiędopewnejumowy(bądźpewnegotypuumów)-normuje
wsposóbimperatywny,wykluczamożliwośćregulowaniaprzezstronywsposób
odmiennywynikającychzumowywzajemnychprawiobowiązków.Natletego
właśnieprzepisudokonujesiębowiemocenydopuszczalnościswobodykon-
traktowania.Regułatajestaktualnazarównowprzypadkuzawieraniaumów
nazwanych,mieszanych,jakinienazwanych,noszącychznamionakompletnej
nowości,zatemnawszystkichpłaszczyznachzastosowaniazasadyswobody
kontraktowej.
Swobodaumówsięgazatemdogranickonkretnegoprzepisuimperatywnego.
WyrokSNz29.04.2003r.,VCKN310/01,LEXnr457973
Zastrzeganiewumowiepożyczkimiędzyosobamifizycznymiodsetekwwysoko-
ścinadmiernej,niemającejuzasadnieniaaniwwysokościinflacji,aniwzyskach
osiąganychwramachnormalnej,rzetelnieprowadzonejdziałalnościgospodar-
czej,możebyćsprzecznezzasadamiwspółżyciaspołecznego.Ocenazgodności
takichumówzzasadamiwspółżyciaspołecznegozostałapozostawionasądom
dokonującymjejnapodstawieznajomościzjawiskekonomicznychispołecznych
wyprowadzonejzdoświadczeniażyciowego.
WyrokSNz27.07.2000r.,IVCKN85/00,Biul.SN2000/12,s.6
4.3.Skutkiprzekroczeniazakresuswobodyumów
Artykuł3531k.c.należydokategoriiprzepisówbezwzględnieobowiązujących.Ozna-
czato,żenaruszeniektóregokolwiekzwymienionychwtymprzepisiekryteriówswo-
bodyumówskutkowaćbędziesankcjąnieważności,którąart.58k.c.odnosidokażdej
czynnościsprzecznejzprawem.Mogąwystępowaćrównieżinneskutki,np.opisana
wart.527k.c.bezskutecznośćwzględna.Jeślizostaniewprowadzonaniedozwolona
klauzulawumowiezawieranejprzezprzedsiębiorcęzkonsumentem,wmyśltreści
art.3851k.c.,postanowieniaumowynieuzgodnioneindywidualnieniebędąwiązały
konsumenta,jeżelikształtowaćbędąjegoprawaiobowiązkiwsposóbsprzecznyzdo-
brymiobyczajami,rażąconaruszającjegointeresy.
Jednązeszczególnychinstytucjiograniczającychpoleswobodyumówjestm.in.instytu-
cjawyzysku(art.388k.c.),jakteżprzepisyoniemożliwościświadczenia(art.387k.c.).