Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Uwikłaniewkulturę
siętemu,wimięczego,jakpokazywałBlend,komunizmidziałaniapolityczne
miaływystępować.ChoćMalrauxzdajesobiesprawęzzagrożeń,któreniesie
wsobierewolucja,upatrujewniejdrogęwkierunkudrugiegoczłowieka,uświa-
damiając,żecałkowityindywidualizmjestpustąpostawą24.
Całkowityindywidualizmjestteżniemożliwy.Niedopomyśleniajestbo-
wiem„(...)ideaindywidualizmu,któryniewyrastałbyzjakiegośkulturowego
podłoża,zjakiegośspołeczeństwa.(...)Indywidualnośćwyrastazatemzpewnej
kultury,zyskującrównocześniepewnemożliwości,jakieoferujetakultura”25.
Warunkowaniekulturowe–coujawniacałądwuznacznośćbycia-w-świecie-
-kultury–stanowinietyleprzestrzeńdeterminacji,ilepolemożliwości,zktó-
rychjednostka,rozwijającsię,możekorzystać.Odwołaniedotradycjiwedle
Malrauxniekoniecznieprzynosiograniczenia.Towtradycjiczłowiekmożeod-
szukaćpunktodniesienia,wartości,dziękiktórymjestwstaniedalejsamodziel-
niesięrozwijać.Wtejpodwójnejrolitradycji–warunkującejimobilizującejdo
twórczegodziałania–leżydwuznacznośćrelacjipomiędzyegzystencjąakulturą.
Malrauxniezapomina,żeczłowiekuwikłanywkulturęnietylkoprzyjmujena
siebiejejoddziaływanie,aleisamnaniąoddziałuje.Przepracowanietradycji,in-
spiracjaniączyużyciewartości,paradygmatówmyślenia,ideiwnowymkontek-
ściezmieniająsamąkulturę,modyfikująjejtradycję.Wchodzącwkulturę,czło-
wiek–choćprzezniąkształtowany–równocześniesampozostajejejwytwórcą.
TawzajemnośćwydajesiędlaMalrauxnajważniejsza26.
WfilozofiikulturyMalrauxrelacjaczłowiek–kultura,jednostka–społe-
czeństwoumieszczaegzystencjęwszczególnejsytuacji.Czerpiączdziedzic-
twa,człowiekrównocześnieodwołujesiędotego,cogostwarza,iprzekracza
to,cozastane.Należącdospołeczeństwa,jednostkaponosikonsekwencjebycia
wświecie,bierzeodpowiedzialnośćzasiebieizadrugiegoczłowieka,równo-
cześnieposzukującwłasnejdrogi.CharlesD.Blend,analizująctędwuznaczną
sytuacjębycia-w-świecie-kultury,zwracauwagęnajeszczejedenbardzoważny
aspekt,jakipojawiasięwmyśliMalraux.Jakjużwspomniano,Malrauxwrela-
cji,wnastawieniuwobecdrugiegoczłowiekawidzispełnienieegzystencji,czy
będzietopoświęcenie(częstopiszeopoświęceniurewolucjonisty,którywierząc
wmożliwośćpoprawyludzkiejkondycji,poświęcaswojeżycie),czyzatracenie
(któregodokonujeartysta,zamykającsięwświecieswojejtwórczościijejprzeka-
zu).Tenheroicznyiprzedewszystkimetycznyaspektludzkiegożyciawspółcześ-
nienabieraszczególnegocharakteru.Etycznenastawieniepozwalazrównowa-
żyćnapięcie,którepojawiasięmiędzyjednostkąaspołeczeństwem,egzystencją
akulturą.„Potencjalnośćimożliwościtosłowakluczowe,jakwszystkowhuma-
24Por.tamże,s.224.
25Tamże,s.227.
26Por.tamże,s.228.
