Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podsumowującmożemystwierdzić,żepomimowłasnychszerokichzaintereso-
wańintelektualnychkrólniezdołałzaszczepićichswojemupotomstwu.Nienapo-
tykamyteżnigdziezachętyzestronyojcadoczęstejosobistejlektury,najlepszego
źródłapogłębianiawiedzyidrogisamokształcenia,choćzpewnościąsynowie
wprzyszłościczytaćbędą253.Jakubinteresowałsięzwłaszczapracamihistorycz-
nymi254.Wiemy,żekrólewiczeżądaliksiążekpodczasswegopobytuwwięzieniu,
gdziezpewnościąniesłużyłyoneozdobie.Aprzecieżwsporządzonejniegdyś
instrukcjiJakubaSobieskiegospotykamysłowanamowy,bysynowiedostrzegli
wagęczytelnictwaisamokształcenia,którewtensposóbmożnabyłorozwijać.
BrakujetegouJanaIII.Niewidzimyteżwinstrukcjikrólewskiejodwołańdo
przykładówprzodków,któremogłybywskazaćkrólewiczomdrogędosławy.Jeżeli
zarzuconotepraktyki,ponieważuznanodokonaniarodzinyzazbytwątłe,mniej
ważnedlasynówkróla,toniewątpliwiepopełnionobłąd,ponieważwtensposób
ogołoconoedukacjęmłodychSobieskichzcennejtreści,niedającnicwzamian.
Okazaćsięmiało,żeczynywłasnegoojcatozamało,bywzbudzićwsynachżądzę
bohaterstwaiwielkości,ajegoosiągnięcianieznalazłykontynuatorawrodzinie.
Dodajmy,żewbiblioteceSobieskichznajdowałysięksiążki,któremogłysłużyć
dziecięcejrozrywce,choćnietylkodladziecibyływówczaspisane,mianowicie
bajkiLaFontaine’aitowwieluróżnychwydaniach255.Bajkamibyłzpewnością
zainteresowanydorosłyjużkrólewiczKonstanty.Jakubsprowadzałdlańniezmier-
niepopularnewóczasopowieścipanid’AulnoyLesContesdesfées256.Wielkącie-
kawośćwzbudzajeszczeinnapozycjazezbiorówkrólewskich.Wposiadaniukróla
byłromanspióraMichelaRousseaudelaValetteCasimirleroydePolognewydany
wParyżuw1679roku.MówiłonożyciudworukrólewskiegozaostatniegoWazy,
aleprzedstawiałprzyokazjipierwszemałżeństwoMariiKazimieryijejzwiązek
zSobieskim,zgrabniepomijającromans,którychichpołączyłprzedślubem.Była
tammowajedynieouczuciach,jakieSobieskiżywiłdowybranki,zanimzostała
paniąZamoyską,awreszcieowdowieństwieMariiKazimieryidrugimmałżeń-
stwie.Powstajepytanie,czydzieciczytałytęksiążkę,ajeślitak,towjakimstop-
niuodcisnęłaonaswepiętnonaichpojmowaniumiłości.WprzyszłościTeresa
Kunegundaodpierwszejchwilizakochasięwmałżonku,bypotemcierpiećmęki
zazdrościirozczarowania,gdyonniedotrzymywałjejwierności257.
253
DRozczarowaniaiurazyniszcząrodzinnyład[…]”.F.Lebrun,R.Charter:Kształtywspół-
czesności…,s.72.
254I.Komasara:JanIIISobieski…,s.193.
255T.Lubomirski:Katalog…,s.31,64.Bajkiprzeznaczonebyływówczasnietylkodladzieci,
chętniesłuchaliichtakżedorośli.Ph.Ariès:Historiadzieciństwa…,s.100—101.
256W.Roszkowska:Oława…,s.76.
257CasimirleroydePologne(parM.Rousseau).Paris1679;T.Lubomirski:Katalog…,s.15.
FrancuskiromanszgrabniepomijałprzykreszczegółypożyciaMariiKazimieryzpierwszymmę-
żem,boteżnieichmałżeństwobyłoprzedmiotemzainteresowańautora.RousseaudeLaValette:
Miłostkikrólewskie.Przekł.J.Olkiewicz.Oprac.A.Kersten.Warszawa1971,s.110,227,252;
A.Skrzypietz:MariaKazimierad’ArquienwpowieściMichałaRousseaudelaValetteDMiłostki
królewskie”.W:PiśmiennictwopragmatycznewPolscedokońcaXVIIIwiekunatlepowszechnym.
Red.J.Gancewski,A.Wałkówski.Olsztyn2006,s.212,217,219.
~66~
