Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tychograniczeńbyłouniknięcieprzeładowaniaprogramunauczaniateorią.Jed-
naknageografiipodawanouczniombezlikunazw(czasemnawetwieleróżnych
wersjinazwtychsamychrzekczygór),nieobawiającsięprzeciążeniatakąliczbą
informacji.Częstoomawianieposzczególnychpaństweuropejskichzwiązane
byłozpodawaniemrysuhistorycznegoiwiadomościoichustroju.Nauceprzed-
miotówteoretycznychtowarzyszyłonabywanieumiejętnościdworskich—tańca,
konwersacji,zwłaszczafrancuskiejiwłoskiej242.
NauczycielemfrancuskiegodziecikrólewskichbyłniejakiGroński,apóźniej
podwpływeminterwencjisamychkrólewiąt—TeresyKunegundyiKonstantego
—FrancuznazwiskiemPélicier.Wbrewnaturalnymoczekiwaniomnauczyciel
niebyłodpowiednioprzygotowanydoswojejroliinieprzysłużyłsiędzieciom
władcy.Wskazująnatobrakiwichznajomościfrancuskiejpisowni.Niejestjasne,
dlaczegozmieniającnauczyciela,aniJanIII,aniMariaKazimieraniesprawdzili,
komupowierzająedukacjęswychdzieci,anajwyraźniejtegonieuczynili.Naj-
pewniejniekontrolowalitakżepostępówlatorośliwnaucealbopokładalizbyt
wielezaufaniawpozorach,nacowskazująwczesne,aniesamodzielnelistyTeresy
Kunegundy243.Wiemy,żejadącdomęża,nieumiałaonapisaćpofrancuskuina-
uczyłasiętegodopierowNiderlandach244.DorosłyjużKonstantysamprzyznał,
iżniepotrafipisaćpofrancuskuisztukitejnauczyłsięwpóźniejszymczasie.Nie
mógłkorespondowaćzeswymkuzynemdeBéthuneiprzekazującpozdrowienia
przezJakubaSobieskiego,tłumaczył:D[…]onpopolskuipołacinieczytaćnie
umie,ajapofrancuskupisać”245.
JanIIIprzygotowałdlaswychmłodszychsynówinstrukcjęwychowawczą,
idąctymsamymwśladyswegoojca
246
.Przedstawiałwniejzasadniczezrę-
bywiedzy,jakąposiąśćmielikrólewicze,opierającsięnadalnaelementach
retoryczno-humanistycznychirealnych.TakjakkiedyśJakubSobieski,jego
ojciec,takikrólwnajdrobniejszychszczegółachprzewidywałrozkładzajęć
synów.Pobudkaosiódmej,następnietoaleta,modły,śniadanie.Odósmejdo
dziesiątejlekcje,apotemnabożeństwoiobiad.Odpiętnastejznowudwiego-
dzinynauki.Zarównorano,jakipopołudniumielikrólewiczezgłębiaćtajniki
geografii.Przewidzianoczasnafilozofięihistorięorazteorięwojskową.Dodać
242H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.160—178.Naukajęzyków,zapoznaniesięzwiadomo-
ściamizzakresupolitykibyłopodstawąówczesnegokształcenia.J.Freylichówna:Ideałwycho-
wawczy…,s.112,117;E.E.Wróbel:Chrześcijańskarodzina…,s.185.
243
Biografkrólewnyzanadtozaufałwczesnympróbkomjejfrancuskichlistów,którenapotkał.
OdbiegająonestanowczoodpóźniejszychlistówTeresyKunegundy,aprzebywającynadworze
podróżnicyocenialijejznajomośćtegojęzykawmowie.M.Komaszyński:TeresaKunegunda…,
s.12—13.
244TeresaKunegundadoMariiKazimiery,Bruksela,18.04.1695.GSTAKs.6632,k.243—
244.
245
KonstantySobieskidoJakubaSobieskiego,Warszawa,6.12.1697.NGABf.694,o.12,
rkps350,k.31.
246
JanSobieskiprzygotowałinstrukcjedlaswoichosieroconychsiostrzeńcówAleksandra
JanuszaZasławskiego-Ostrogskiego,apotemKarolaiJerzegoRadziwiłłów.K.Targosz:JanIII
Sobieskimecenasem…,s.26.
~64~
