Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wypada,żechoćnawiązywałJanIIIdorozkładudniaprzygotowanegoniegdyś
dlaniegoijegobrata,tojednakoniMareksiedzielinadlekcjaminiecodłużej,
aponadtonierozpraszałyichrozrywkidworskie,wktórychczęstouczestniczy-
liAleksanderiKonstanty.JużzlekturySarneckiegoopisującegoszczegółowo
codziennośćdworuwynika,żeczasunarzeczywistąnaukęiskupieniesięnad
lekcjamimielikrólewiczeowielemniej.Baryczchwaliprogramedukacyjny
królajakoDstarannyicelowoobmyślany”
247
.Dostrzegazarazem,jakczystofor-
malnycharakterprzybierałataedukacja
248
.Jednakefektykształceniamłodszych
synówkrólewskichbyłygorszeaniżeliwprzypadkukrólewiczaJakuba.Nie
zdołanowyrobićwnichsiłycharakteru.Nietylkocałkowicieulegaliwłasnym
zachciankom,wżadensposóbniepróbującświadomieikonsekwentniekształ-
towaćswegolosu,alepopadaliwuzależnienieodnajbliższych:Aleksander—
odMariiKazimiery,aKonstanty—odJakuba.Pewieninfantylizmichpostaw
wżyciudorosłymniedajepodstawdopozytywnejocenywychowania,jakie
odebrali,jeżeliwięcprogramwychowawczywydajesiędobrzeskonstruowany,
topozostałontylkonapapierze.WedukacjikrólewiczówSobieskichdostrze-
gamyniespójnośćiniekorzystnądwoistość,gdyobokelementównarodowych
pojawiłysiętakżekosmopolityczne.Przedewszystkimjednakzarzuconokształ-
towaniecharakteruwychowanków.HenrykBaryczuznał,żenajwiększebraki
wtymwzględziezdradzałJakub,najporządniejszyzaśmiałbyćKonstanty,bo
najbardziejpodobnydoJanaIII
249
.Jakpokazałaprzyszłość,towłaśnienajstarszy
królewiczwykazałsięwiększądojrzałościąisilniejszymcharakterem,stanowiąc
oparciedlamłodszegobrata.OdnajdujemywJakubietakżeambicjeczytelnicze
ipisarskie,natomiastmłodsikrólewiczeprzejawialiwiększezainteresowaniaar-
tystyczneiprowadzilidziałalnośćmecenasowską.Dodajmy,żemłodziSobiescy
niebyliodosobnieniwswychbrakach.OdpołowyXVIIwiekuniebyłowPolsce
aniwybitnychindywidualności,anizbiorowychstarańodobroojczyzny,zatem
pewienrysniestałościibrakuchęcidowysiłkuspotykamynietylkousynów
króla,aletakżeinnychprzedstawicieliwarstwymagnackiej250.
DopełnieniemnaukikrólewiczaAleksandrabyłouczestnictwowwyprawie
mołdawskiejw1691roku
251
.Niestety,nietylkonieznamyjegozachowania
iewentualnychprzewagwtrakciekampanii,alewiemy,żeniespisałdziennika,
doczegozostałzobowiązanyprzezmatkę
252
.Konstantyniezdążyłstanąćnapolu
bitwyubokuojca,którysteranyżyciemiobowiązkami,złamanyporażkaminie
pojechałjużnigdywięcejnawojnę.
247H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.36—37,155—156.Por.K.Sarnecki:Pamiętniki…,pas-
sim.
248H.Barycz:Noweistareelementy…,s.93.
249Idem:Rzeczostudiach…,s.179—181.
250A.Górski:Cnotyiwadynaroduszlacheckiego.Szkichistoryczny.Warszawa1935,s.159,
166;Z.Kuchowicz:Człowiekpolskiegobaroku.Łódź1992,s.117.
251H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.178.
252
MariaKazimieradoJanaIII,Jarosław,18.09.[1691?].NGABf.694,o.12,rkps146,
k.32r—39r.
5Królewscy…
~65~
