Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Końcemiswoistympodsumowaniemedukacjinajstarszegokrólewiczabyławy-
prawawiedeńska232.
Baryczpodkreśla,żeporazpierwszyodczasówZygmuntaAugustakrólewicza
świadomieprzygotowywanodoroliwładcyirządzeniapaństwem233.Niegorzej
przedstawiałosięwykształcenieWazów,nastawionenaprzygotowaniemłodzień-
cówdoprzejęciaisprawowaniawładzy.Oceniającwykształcenieodebraneprzez
królewicza,badacztenpodkreśla,żecoprawdabyłatonaukanasyconatreścią
teoretycznąiwpajającawychowankowipotrzebęlekturyizdobywaniawiedzy,ale
pozbawionaokazjidokształtowaniajegocharakteru.Miałbyćkrólewiczzmien-
ny,kapryśny,niechętnyludziomiprzedewszystkimsfrancuziały.DOjciec,który
początkowodarzyłpierworodnegosynawielkąmiłością,niebawemzobojętniał
dlaniego”
234
.Przyczynębrakustałości,wytrwałościiodpornościJakubaupatruje
badaczwewpływieMariiKazimieryijejotoczenianakrólewicza.Sobiescywzra-
staliwatmosferzedworuiprzysługującejimpozycjidziecikrólewskich.Przyszłość
pokaże,żenictaknieprzemówiłodowyobraźnimłodegoJakuba,jakwłaśnie
płynącezjegopozycjiprawaiprzywileje.Niestety,ograniczałsiędopozorów,
gestuitytulatury,ponieważkolejeżyciauniemożliwiłymuskorzystanieztych
uprawnieńwjakiejkolwiekinnejmierze235.
MłodsisynowieSobieskich—AleksanderiKonstanty—odpoczątkuwzra-
staliwniecoinnejniżstarszybratatmosferze,aichedukacjanakierowanabyła
przedewszystkimnaksiążęcąpozycję,jakązdobyłarodzina.Ponieważprzebywali
synom,idodawał:D[…]bodajeścienakoniachtańcowali,bijącsięzTurki,zTatarytegowam
życzę[…]”.Instrukcjasynommoim…,s.307;K.B.Hoffman:Historiaupadku…,GP1862,nr251;
M.Wagner:KadraoficerskaarmiikoronnejwdrugiejpołowieXVIIwieku.Toruń1995,s.154.
232
Niezostałkrólewiczwysłanywturękawalerską,aleteżwtamtymczasiemodanawyjazdy
zagranicznepowolimijała.J.Tazbir:Wzorce…,s.795.Zachodziłaobawa,żepodczaspodróży
młodzieńcyulegnąwpływowicudzoziemskiejkultury.U.Augustyniak:Wazowie…,s.157.
233
Podkreślaprzytym,żekrólewiczówSobieskichwychowywanopośróddworskiegoce-
remoniałurodemzFrancji.H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.136—137.Zarzutyozływpływ
etykietysąniecoprzesadzone,ponieważzgodneopiniebadaczywskazują,żeakuratceremoniał
nadworzeSobieskichzróżnychwzględówniebyłnadmiernierozbudowanyiprowadzonotam
życiebardziejprzypominającewzorymagnackie,aniżelisztywnośćWersalu.K.Targosz:JanIII
Sobieskimecenasem…,s.17—20,25—26.Dodajmy,żewśródksiążekpozostającychwposiadaniu
SobieskichznajdowałasięksiążkaEducationunprincedepuissanaissancejusqu’aseptanswydana
w1679roku.Powstajepytanie,czyzniejkorzystano,czytylkozdobiłapółkęwbibliotece.T.Lu-
bomirski:KatalogksiągbibliotekikrólaJanaIIISobieskiego.Kraków1879,s.85;W.Roszkowska:
KonstantySobieski…,s.132;D.Żołądź-Strzelczyk:Wychowaniedzieckawświetlestaropolskiej
teoriipedagogicznej.W:Odnarodzindowiekudojrzałego…,s.99,105—107.
234
H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.151.Największątrudnośćsprawianamprześledzenie
tejzmianywnastawieniuJanaIIIdosyna,jeżeliwogólezaszła.Jeszczelistyzokresuodsieczy
wiedeńskiejsąpełnezachwytukrólanamęstwemiwytrzymałościąsyna.DCostronyFanfanika,
kontentembardzozniego[…]”.JanSobieski:Listy…,s.509,595.
235
Jakprzystałonakrólewskiegosyna,stałsiękrólewiczJakubodbiorcąkilkudedykacji
dziełnaukowych.BartłomiejNatanielWąsowskiofiarowałmuswojeCallitectonicorumseude
pulchroarchitecturaesacracompendiocollectorumliberunicumwydanew1678rokuwPoznaniu.
DedykacjadlaJakubaSobieskiegoijegoojcaznalazłasiętakżewdzieleJanHeweliuszaGlobi
coelestes.K.Targosz:JanIIISobieskimecenasem…,s.269—270,346.
~62~
