Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieustannienadworze,musiałotoodbićsięnacharakterzeichedukacji.Zatem
codziennośćkrólewiczówbyławwysokimstopniuzwiązanazżyciemiobowiąz-
kami,wtymtakżepodróżamirodziców236.
W1685rokunaopiekunamłodszychkrólewiczówzostałpowołanyjezu-
itaMaurycyVota
237
.Wprocesiekształceniaprzewidywanopowiązaniestarej
retorycznejszkołyznowszymitendencjamiprzekazaniawiedzyhistoryczno-
-politycznejiprzedewszystkimgeografii.OdpowiadałotoumiejętnościomVoty,
świetnegoznawcytegoprzedmiotuihistorii238.Dodaćwypada,żesamkrólbył
szczególnymmiłośnikiemgeografii239.Miałatobyćwdużejmierzenaukaprak-
tyczna,osadzonawpolskichrealiachiśrodowiskudworskim.Oboktegoznalazły
sięelementyteoriiwojskowejiinżynieryjnej.Toostatniezadaniepowierzonoinży-
nierowiikapitanowikrólewskiemuFrançoisCharlesowiHocquartowi(Okarowi,
jakpisałtonazwiskokról),apotemkawalerowideNeufmaison240.
PonadtoAleksanderiKonstantypoznawaliretorykępodkontroląprzebywa-
jącegowKrakowieMarcinaWinklera,któremuwysyłaliswojeprace.Korespon-
dencyjnećwiczeniastylumiałydotyczyćprzedewszystkimwydarzeńbieżących.
Królpragnąłwidziećtewypracowania.Zalecałtakżesynomlekturęautorów
starożytnychiwmniejszymstopniuśredniowiecznych.Przygotowałzestawienie
książek,któremieliprzeczytać,aletrudnopowiedzieć,czybyłatoliteraturaobo-
wiązkowa,czyteżwybórpozostawiałkrólewiczomlubnauczycielom.Listabyła
natyledługa,atematykaobszerna,żenienależałoliczyć,iżuczniowieprzebrną
przezniąwkrótkimczasie,jakimielidodyspozycji241.
WkrótceubokumłodszychkrólewiczówpojawiłsięRemigianSuszycki,który
zastąpiłVotęzajętegosprawamipolitycznymi.Nowypreceptorbyłczłowiekiem
wszechstronnym—znawcąfilozofiiiprawa.Staćgobyłonakrytykępanujących
stosunków,zwłaszczaogromnych,awciążrosnącychiszkodliwychjegozdaniem
wpływówmagnackichwRzeczypospolitej.Panegirystaipoetawkorespondencji
prywatnejzdradzałzręcznośćpublicystyiciętegokrytykarządówoligarchii.Na-
ukapodjegokierunkiembyłazwięzłym,niemaldefinicyjnymwykłademopartym
napytaniachiodpowiedziach.Formataniezachęcaładosamodzielnegomyślenia
izdobywaniawiedzy.Niewieleprzekazywanokrólewiczomwiadomości,acelem
236H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.152—153.
237Wysłannikpapieżanadwórpolskiuzyskałwkrótcedużywpływnakróla,przedewszyst-
kimdostarczającmurozrywekintelektualnych,sprowadzającnajegoużytekciekawostkize
świata.HenrykBaryczkreślinegatywnyobrazjezuityiujemnekonsekwencjejegowpływuna
królaijegopolitykę.H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.154—155,161.Obecnośćjezuitówna
dworachoddawnabyłaśrodkiemdowspieraniatamwpływówhabsburskich.S.Obirek:Jezuici
nadworachBatoregoiWazów1580—1668.Kraków1996,s.76;Idem:JezuiciwRzeczypospolitej
ObojgaNarodówwlatach1564—1668.Kraków1996,s.365.
238Pamiętnikidohistoryiżycia…,s.217,234.
239F.Bostel:Inwentarzzamkużółkiewskiego.Kraków1891,s.4—5;B.Olszewicz:KrólJan
Sobieskijakomiłośnikgeografii.Warszawa1919,passim.
240K.Targosz:JanIIISobieskimecenasem…,s.267.
241
H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.157—161;K.Targosz:JanIIISobieskimecenasem…,s.25;
W.Roszkowska:KonstantySobieski…,s.131.
~63~
