Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rożytneiniewieleznalazłosięmiejscanahistorięPolski,anapewnoniepro-
wadzonojakiejkolwiekanalizyprzykładówhistorycznych,zatemichznajomość
pozostawałaniepogłębionaipowierzchowna
227
.Chwalonozaletyżyciawiejskiego,
aobokporuszanosprawyobronykraju,rycerskiegożyciaisłużby,choćtedwa
modelebyływzajemniesprzeczneiniemogłypomóćuczniowiwwyborzewzorca
godnegonaśladowania228.
Średnistopieńkształceniakrólewiczaobejmowałstudiaretoryczne,histo-
rię,geografięijęzykinowożytne,akolejny—filozofię,prawoimatematykę.
Wówczasoddanokrólewiczapodopiekękilkunauczycieli—specjalistówzróż-
nychprzedmiotów.Naukitepobierałwrazzkuzynami—JerzymiKarolem
Radziwiłłami.PowierzonoichdoktorowiprawSebastianowiPiskorskiemu,
któregozaletąbyło,iżnieunikałzajęćpraktycznych.Zdaniemnauczyciela,
Jakubwykazywałwielkiezainteresowanieprzedewszystkimprawem.Wśród
nauczanychprzedmiotówznalazłasię,zgodniezówczesnąmodą,matematy-
ka,acelembyłoprzygotowanieuczniówdodziałańwojennychocharakterze
inżynieryjnymiartyleryjskim.Ponieważniebyłonikogoodpowiedniegodo
jejnauczania,zwrocławskiegokolegiumjezuitówsprowadzonoAdamaAda-
mandegoKochańskiego,potemmatematykaibibliotekarzakrólewskiego.Jego
obecnośćubokukrólewicza,apóźniejmłodszychSobieskichjestpostrzegana
jakowygodnadlajezuitówmożliwośćwywieraniawpływunapolitykękrólew-
ską
229
.Ponoćprzybyciasłynnegomatematykanadwórpragnąłkrólłaknący
kontaktuzuczonymi.JanIIImotywowałsprowadzeniegotym,żew1678
rokukrólewiczzakończyłkurshumanistycznyiDzwłasnejchęcigarniesiędo
naukciekawszych”230.
Wprogramieedukacyjnymkrólewiczaznalazłosięmiejscedlawszystkichzajęć
przewidzianychdlamłodegoszlachcica—szermierki,jeździectwa,sztukiwalki,do-
wodzenia,atakżeśpiewuitańca.Teorięinżynieriiisztukiwojskowejprzekazywał
pułkownikpotemwojewodainflanckiOttonFryderykFelkierzamb(Felkierzon)231.
—społeczeństwo—kultura.Red.J.Tazbir.Warszawa1977,s.137;J.Poraziński:Sejmlubelski…,
s.45—46.
227H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.140—143.
228
Ł.Kurdybacha:Staropolskiideałwychowawczy.Lwów1938,s.45,48,93;J.Tazbir:Wzorce
osobowe…,s.795;D.Żołądź-Strzelczyk:Ideały…,s.190—191,193—194.
229H.Barycz:Rzeczostudiach…,s.144—151.Wkońcu1676rokumówiono,żepreceptorem
królewiczaJakubazostanieniejakiojciecdeCulbats—cystersiPolakzpochodzenia,którydziałał
nadworzekrólowejKrystyny.Archiwumsprawzagranicznych…,T.1,s.292.
230Inspiracja,bybyłtoKochański,pochodziłaodAleksandraJanuszaZasławskiego-Ostrog-
skiego,królewskiegosiostrzeńca.K.Targosz:JanIIISobieskimecenasem…,s.290—291.
231Umiejętnośćtańcaobokogromnegoznaczeniawstosunkachtowarzyskichiżyciudwor-
skimmiaławyrobićwuczniachgibkość,zwinnośćiwpłynąćnagracjęruchów.Matkaksięcia
Contiegouważała,żepoznaniefigurtanecznychpomożedzieciomwodpowiednimDtrzymaniu
ciała”,azapewnedodaruchomgracjiimiękkości.D.deLaForce:LegrandConti.Paris1922,s.16.
NatomiastJakubSobieskiwswejinstrukcjitakpisał:DZstronytańcowania,ponieważtokrólowa
francuskaunasbędzieżyczę,żebyściesiętamuczyligalardyfrancuskiejitychprzedniejszych
tańcówudworu,żebyipotym,kiedyudworunaszegobędzieciemieszkać,zwróciwszysięda
Bóg,akomodowaćsięjejwtym[…]”,alepodkreślał,żedecyzjęwtejsprawiepozostawiasamym
~61~
