Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Terminologiaitypologiasferykonsumpcji
żywieniamożetobyćzmianastrukturyspożywanejżywności,sposobówimiejscaspo-
żywanychposiłków.Podobnieprzedstawiasięsprawarozwojuprzedmiotówzaspoko-
jeniatychpotrzeb;zwiększasięprzedewszystkimichużytecznośćdodatkowa(otocz-
kowa)przynieznacznymzreguływzrościeichużytecznościpodstawowejbądźnawet
jejspadku(np.wwynikuprodukcjicoraztańszejijakościowogorszejodzieżynajeden
sezon,alezgodnejzmodą).
1.2.2.Wybraneklasyfikacjepotrzeb
Wszelkiepróbyklasyfikowaniaiporządkowaniasferypotrzebsązadaniembardzo
trudnym.Wynikatogłówniezewspomnianejjużnieograniczonościpotrzeb,ichnie-
ustannejzmienności,atakżezszybkiegorozwojuśrodkóworazmodyfikacjisposobów
zaspokajaniatychpotrzeb.
Najogólniejujmując,klasyfikację(systematykę)potrzebmożnaprzeprowadzić,
uwzględniającnastępującekryteria:
pilnościzaspokojeniapotrzeb,
funkcji,jakiespełniająpotrzebywrozwojuczłowieka(społeczeństwa),
podmiotupotrzeb,
przedmiotupotrzeb.
Podziałpotrzebwedługkryteriumpilnościjestjednymznajpopularniejszychujęć
klasyfikacyjnychpotrzeb.Zgodnieztymkryteriummożnawyróżnićpotrzebyelementar-
ne,awięcwynikającezfizjologiiczłowieka(np.potrzebyżywienia,osłony,wypoczynku),
orazpotrzebywyższegorzędu(np.kulturowe,społeczne),uzależnioneoczywiścieod
fizjologii,alewznaczniemniejszymstopniu.Intensywnośćtychpierwszych(elementar-
nych)potrzebjestzazwyczajwiększaniżpotrzebwyższegorzędu;niezaspokojenie
potrzebelementarnychmożegrozićfizycznymunicestwieniemlubuszkodzeniemorga-
nizmuludzkiego(śmierć,chorobaitp.).Potrzebyelementarnemusząbyćzaspokojone
wpierwszejkolejności,dopieropoichzaspokojeniuzaczynająsięujawniaćiintensyfi-
kowaćpotrzebywyższegorzędu.
Wliteraturzetraktującejopotrzebachmożnawyróżnićwieleróżnorodnychklasyfi-
kacjipotrzebwedługichpilnościiintensywności.Jednymznajbardziejpopularnych,
najpełniejszychujęćtypologicznychjestklasyfikacjapotrzebamerykańskiegopsychologa
AbrahamaH0Maslowa(1908–1970).Autortenanalizującrozwójbiologiczno-psychiczny
człowieka,wyodrębniłpięćgruppotrzeb
5.
Sątopotrzeby:
fizjologiczne,np.potrzebyżywienia,osłonowe(odzież,mieszkanie),
bezpieczeństwa,np.ochronaprzedśmiercią,uszkodzeniemciała,utratąmajątku,
przynależnościimiłości,np.przynależnośćdorodziny,gronatowarzyskiego,
organizacji,
5A.H.Maslow,Teoriahierarchiipotrzeb,[w:]Problemyosobowościimotywacjiwpsychologii
amerykańskiej,wybóriopracowanieJ.Reykowskiego,PWN,Warszawa1964,s.135–164.
