Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Terminologiaitypologiasferykonsumpcji
Niewgłębiającsięwskomplikowanerozważaniaterminologiczneitypologiczne,
określimytutajpotrzebęjakopewienstanpsychofizycznyczłowieka,przejawiającysię
wsubiektywnymodczuciubrakuorazpożądaniujakiegośdobralubstanu(warunków,
sytuacji)
2.Opotrzebiemożemymówićwówczas,gdypojawiłosięodczuciejakiegoś
braku,brakuczegoś(np.rzeczy)lubbrakuwarunków(np.możliwościspania,wypo-
czynku),ajednocześnieodczuciutemutowarzyszychęćpozyskaniatychdóbrlubstwo-
rzeniaodpowiednichwarunkówlikwidującychowoodczucie.
Operującjęzykiemanalizysystemowej,możnatwierdzić,żepojawieniesiępotrzeby
oznaczajakieśnaruszenierównowagiorganizmu–równowagiwewnętrznejlubrówno-
wagizewnętrznej,tzn.międzyorganizmemczłowiekaazewnętrznymśrodowiskiem
fizycznymlubspołecznym.Przywracanietejrównowagitonicinnegojakwłaśniezaspo-
kajaniepotrzeb.Nieidzietuoczywiścieostanrównowaginajakimśstałym,niezmien-
nympoziomie,niejesttowięcrównowagastatyczna,leczdynamiczna.Rozwójczłowieka
odbywasięzatempoprzezstałezakłócanietejrównowagiijejprzywracanie.Tęwłaśnie
zdolnośćorganizmuludzkiegodozachowywaniawzględniestałegostanuparametrów
środowiskawewnętrznegonazywasięhomeostazą.Doinnychzagadnieńzwiązanych
zpotrzebami,szczególniepotrzebamikonsumpcyjnymi,powrócimywdalszejczęści
wykładu.
Drugimsegmentem,alboinaczej:drugimzespołemproblemowymwramachbadań
sferykonsumpcji,są–jakwcześniejwspomniano–środkizaspokojeniapotrzeb,
czyliprzedmiotykonsumpcji.Najogólniejujmując,możnawyróżnićczterygrupytych
środków:
przedmiotymaterialnezużywającesięfizyczniewakciekonsumpcji,
przedmiotymaterialneoznaczeniusymbolicznym(kulturalnym,religijnymitp.),
niematerialnewartościspołeczneikulturowe,
czynności,czyliświadczenieusług.
Dopierwszejzwyróżnionychgrupprzedmiotówkonsumpcjizaliczymytedobra
materialne,októrychwartościużytkowej(użyteczności)przesądzamaterialna(fizyczna)
ichstruktura,tzn.ilośćijakośćproduktu.Dotakichdóbr,przedmiotówkonsumpcji,
zaliczasięnaprzykładżywność,obuwie,odzieżczytrwałedobrakonsumpcyjne.
Drugągrupętworzątedobra,któremająstrukturęmaterialną,aleprzedmiotem
konsumpcjisąoneniezewzględunaowąfizyczność,leczinne,naogółniematerialne
cechy,np.umownewartościnadaneimprzezludzi.Dotakichdóbrmożnazaliczyć
rzeźby,obrazy,niektóreprzedmiotykultureligijnego,talizmanyitp.
Trzeciągrupęprzedmiotówkonsumpcjistanowiądobraniematerialne,awięcjakieś
niematerialnewartości,np.wiedza,informacja,poczuciebezpieczeństwa,poprawa
samopoczucia,poprawazdrowia.
Czwartagrupaprzedmiotówkonsumpcjitousługi,czyliczynności,wwynikuktórych
zostajązaspokojonejakieśpotrzeby,aleniepowstająbezpośredniodobramaterialne.
Sąnimiprzykładowotakieczynności,jak:transportosobowyitowarowy,nauczanie,
2T
.Kocowski,Globalnakoncepcjapotrzebludzkich,[w:]Rozwójspołeczny–systemoświatowy
–potrzebyludzkie.Problemymetodologiczne,nPolska2000”1979,z1,s.26.
