Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Duchietoswżelaznejklatce
Byćmożeztegowłaśniepowodusocjologiaspołeczeństwwysoko
rozwiniętychwoliskupiaćsięnastylużyciazamiastnasamymetosie,
choćpojęciestylużyciaczerpiezdorobkubadańnadetosemipoja-
wiasięniemalzawszewichkontekście(zob.Ossowska1973).Mimo
wieluistotnychróżnicmiędzystylemżyciaaetosem(zob.omówienie
w:Szawiel[1982]2011)nieulegawątpliwości,żeetosmusiuze-
wnętrzniaćsięwstylużyciaistanowijegomentalnościowyfundament.
Etoswyrażającyogólnąorientacjękulturowątozatempodstawastylu
życiaspołeczności,niekoniecznieformułowanawyraźnie,leczzawsze
choćbyczęściowouświadamianasobieprzezjejczłonkówiprzejawia-
jącasięwichdziałaniach(wodróżnieniuodstylużycia,którymożna
podzielaćzupełniebezrefleksyjnie).
Takiepojęcieetosubliskiejestzjednejstronysocjologicznym
koncepcjomhabitusuNorbertaEliasaiPierre’aBourdieu,zdrugiej
zaś-WittgensteinowskiejkoncepcjiDformyżycia”,abstrahującoczy-
wiścieodtego,żeLudwigWittgensteinnigdyniewypowiedziałsię
konkluzywnienatematstatususądówwartościujących-wtymmo-
ralnych-nagruncieswojejpóźnejfilozofii.Niemazresztąpowodu
sądzić,żebyłbyskłonnyprzyznaćtakimsądomstatusodmiennyod
wszelkichinnychwypowiedziwygłaszanychwjęzykunaturalnym.
Wittgensteinwidziałjednakpodstawędouznaniaspołecznegoipo-
nadjednostkowegocharakteruformyżyciawnaturzejęzyka,opartej
nawarunkowaniuikonsensiepragmatycznym,natomiastpojęcieeto-
suodwołujesiędowartości.
Rozumieniesocjologicznewartościjestoczywiściedalekieodzna-
czeniaprzypisywanegoimwetyce(zob.Joas2009).Dlasocjologicz-
negopojmowaniawartościkluczowąkategorięstanowiintersubiek-
tywność:wartościpowstajądziękitwórczymdziałaniomspołeczności
ludzkiejimająmocmotywowaniadonich(służąrównieżzapodstawę
ichoceny)tylkodlatego,żesąuznawane,podzielaneiprzekazywane
wobrębieuniwersumsymbolicznegotejspołeczności.Realizacjawar-
tościwdziałaniujestwięcfunkcjąichintersubiektywności.Wynika
ztego,żezachowaniarealizującewartości(którewrazzwypływają-
cymiznichnormamimogąsięskładaćnaetosgrupowy)sąichprze-
jawem,aleprzejawempewnym,częstouznawanymzapewniejszyniż
