Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paradokspraktyczny:transformacjagospodarczakontraniepamięćzbiorowa
11
stronywolnynieskrępowanytwórcasensów(Szacki2002,s.467),
zdrugiejzaś-niewolnikwytworzonychznaczeń,podążającyzawar-
tościami,którychtreśćwymykasięjegoindywidualnejkontroli.Ten
podstawowydylemat,dwoistośćwizjiantropologicznej,zakorzenio-
nejzjednejstronywneokantyzmie,zdrugiejzaśwniemieckiejfilo-
zofiiromantycznej,decydujeoatrakcyjnościWeberowskiejmyśli,ale
jestteżprzyczynątrudnościzjejbezpośrednimstosowaniem.Homo
sociologicusWeberajestwsferzeinstytucjonalnejupodmiotowiony
i,codoistoty,wolny.Jednakżewolnośćtworzenianieoznaczado-
wolności-poszczególneproduktyludzkiejswobodytwórczejukładają
sięwzłożonestruktury,którepóźniejzostanąnazwanesystemami
kulturowymi(Szacki2002,s.763)i-byużyćporównaniaLudwiga
Wittgensteina-okazująsiędlaswegotwórcyrówniearbitralnejaklęk
przedogniem.TymsamymWeberowskihomosociologicusjestistotnie,
jakutrzymywałNorbertElias,homoclausus(Merz-Benz1996,s.45):
człowiekiemzamkniętym,ponieważjegomożliwościdziałaniasą
zgóryokreśloneprzezspołeczeństwo,choćbynawetsamwybórleżał
wjegogestii.Współzależnośćinstytucjispołecznychijednostek,które
żyjąwtychinstytucjachiprzeznierealizująsiebie,towgruncierzeczy
konglomeratyciągłości(wzorców,postaw,reguł,norm)izmian(od-
stępstw,naruszeń,innowacji,działańizaniechań),składającychsięna
systemspołeczny.Wtakimobrazieteoretycznymparadokswynikający
zezderzeniawizjigrupyetosowejkapitalizmuzwizjąsamegokapita-
lizmumógłsiędoskonalerozwijać,zajmującstopniowoobiestrony
przepaścioddzielającejagencyodstructure.
Paradokspraktyczny:transformacjagospodarcza
kontraniepamięćzbiorowa
Dwustronnyzwiązekciągłościizmianynajłatwiejzaobserwować
wsytuacjitransformacjispołecznej,gdyprzekształceniompodle-
gająwszystkieinstytucjespołeczne.Wwieluznakomitychpracach
socjologicznychpowstałychwnaszymkrajuporoku1989prezento-
wanorozmaitewariantyodpowiedzinaTocqueville’owskiepytanie:
