Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etoszapoznanyalbooekspansywnympojęciuhabitusu
25
aformąkultury.Celembadańśrodowiskowegozróżnicowaniamoral-
nościmiałobyćprzedewszystkimstwierdzenie,czynormymoralne
przyjmująróżnątreśćwróżnychgrupachspołecznych,czyteżistnieje
jakiśzrąbpoglądówmoralnychwspólnychwszystkimprzedstawicie-
lomdanejkultury.Jakożeprzejawemmoralnościjestróżnicującysię
społecznieobyczaj,towłaśnieonmiałstanowićgłównyizasadniczy
przedmiotsocjologiimoralności(Ossowska1983,s.337).
Etosjestkategoriąsocjologicznąszczególnietrudnądowykorzy-
staniapraktycznego-iszczególnieczęstowykorzystywaną(zob.Sza-
wiel[1982]2011).Ossowska,konstruującznaczenietegoterminu,
wychodziłaodpsychospołecznejkoncepcjiwzorówosobowych.Doko-
nujeonaszczegółowegoprzeglądupojęćużywanychwsocjologiiświa-
towejiwymieniaszeregterminówwskazującychnarelacjęmiędzyjed-
nostkąbądźgrupąjednostekaabstrakcyjnymwyobrażeniem,zwanym
wzorem(wzorcem)osobowym(możeonoczywiścieprzyjmowaćkon-
kretnąpostać,jesteśmyjednakwstanieoddzielićjegocechyodosoby,
którajestichnosicielem).Wzórosobowyjednostkilubgrupyjestto
zatempostaćludzka,którapowinnabyć(woceniesamychzaintere-
sowanych)lubjestfaktycznieprzedmiotemichaspiracji.Jednostka
lubgrupaposzukująpunktudocelowegoswojejautokreacji,azarazem
miernika,któryumożliwiimplastycznedokonanieocenypostępo-
waniaosóbpoddanychoddziaływaniuwzorca(dlategoteżwzorcowi
osobowemutowarzyszyczęsto,użytecznypropedeutycznie,wzóroso-
bybędącejprzedmiotemrepulsji)(Ossowska1973,s.11inast.;por.
Elias2011,rozdz.24).Wartoprzytympamiętać,żewzorceosobowe,
ojakichtumówimy,niemajązastosowaniauniwersalnego:niesąto
wzorceczłowiekawogóle,leczpewnegotypuczłowiekaspołecznego,
należącegodookreślonejwspólnoty.Członkówjejwyróżniaspośród
innychśmiertelnikówwłaśnieto,żesiędowzorcaodnoszą-aspirują
doniegolubprzynajmniejuznajągozagodnyobiektaspiracji.Tymsa-
mymdokonujesięinteresująceprzesunięciesemantyczne:grupaeto-
sowa,wyraźniepodkreślającwyjątkowośćswojegowzorcaczłowieka
natleinnych,głosizarazem,żeinnymczłowiekiempoprostubyćnie
warto.Tymsamymwzorzecosobowyzyskuje-opróczperswazyjnego
-potencjałpolemiczny.
