Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Duchietoswżelaznejklatce
Badaniewzorcówosobowychzakładaconajmniejmożliwość
ichzróżnicowania,nawetjeśli,jakstwierdzaNorbertElias(2011,
rozdz.1,3)wkontekściehabitusudworskiego,jedenideałzajmuje
pozycjęwyraźnieuprzywilejowaną.Wspołeczeństwachorozwinię-
tympodzialepracyspołecznejzróżnicowaniewzorcówosobowych
iichwzajemnakonkurencyjnośćmogąstanowić,jakczytamywroz-
ważaniachOprocesiecywilizacjiEliasa,przejawzmagańmiędzygru-
pamiprzemieszczającymisięwspołecznejkonfiguracji(takimijak
mieszczaństwoiarystokracjadworska)idowódwzmożonejwalki
opanowaniewuniwersumsymbolicznym.Pokazującobrazczłowie-
kadoskonałego,delegitymizujesięinneideały.Wtakichokoliczno-
ściachwzórosobowypowinien,racjonalnierzeczbiorąc,zyskiwać
naostrościwskutekkonfrontacjizrepulsywnymtypem,wpraktyce
częstoodpowiadającymskarykaturowanemuideałowigrupykonku-
rencyjnej.
Takiewyostrzenieprzeznegacjęmożebyćdlabadaczazdarze-
niemszczególniefortunnym,gdyżwzórosobowybynajmniejnie
musibyć-irzadkobywa-wyrażonywprost.Częściejjestonkon-
glomeratemcech,zktórychżadna,jakotaka,niemusiwyróżniać
danejgrupyspołecznej.Wzórosobowymożebyć-jakEmiluJean-
-Jacques’aRousseauczyopisywanaprzezNorbertaEliasaDkultu-
ralna”dziewczynamieszczańskawchodzącawobcyiodrażający
światarystokratów-odmalowanyimpresjonistycznymipociągnię-
ciamipędzla,znaczącymiposzczególnepostępkiuosabiającejten
wzórpostaci.Wówczasmamydoczynieniazpewnądoząnieciąg-
łościwzorcaosobowego,któryzbliżałbysiędoidealnegoobrazu
rolispołecznej.Tymsamymrysujesięmożliwośćprzeniesienia
rozważańnadwzorcamiosobowymizesferysocjologiimoralno-
ściwobszarsocjologiidziałaniaspołecznego.Niewyeksplikowany
wzórosobowyukrywasięwdziałaniuspołecznym,awyrażasię
pośredniowcałościdyskursutoczonegoprzezdanągrupęspołecz-
ną(zob.Ossowska1973,s.18).Strukturadyskursuodzwierciedla
takżetyporganizacjispołecznejzuwzględnieniemprzedewszyst-
kimrelacjidominacjiipodporządkowania.Wtensposóbpojęcia
etosuiwzorcaosobowegoistotniepozwalałybywyjśćpozadylemat
