Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
DanutaMusiał
Tacytzpewnymzdziwienieminformuje,żecesarzowanieuczyniłanic,abyzacho-
waćrzeczcałąwtajemnicy,cowykorzystalijejwrogowieioskarżylijąoudziałwspi-
sku,mającymnaceluusunięcieKlaudiuszaioddaniewładzywręceSiliusza.Przeciwko
Messaliniewystąpilirządzącydomemcesarskimwyzwoleńcy,którzybalisiętępoty
(hebes)cesarza,alekonsekwentnywdziałaniuokazałsiętylkoNarcyz,któryprzekonał
Klaudiusza,żegrozimuniebezpieczeństwo.NarracjaTacytaniepozostawiawątpliwo-
ści,żeuważałonKlaudiuszazamarionetkęwrękachwyzwoleńca.Równiebezwzględ-
nybyłhistorykwobecMessaliny,którawjegorelacjimiotasiębezradniepoujawnie-
niuskandalu,liczącjedynienato(jakwielerazywcześniejsiętozdarzało),że
wbezpośredniejrozmowieprzekonadosiebiemałżonka.Nictakiegosięniestało,
ponieważtoNarcyzokazałsięreżyseremkolejnychzdarzeń,choćKlaudiuszbardzo
ułatwiłmuzadanie,udając,żenicniewidziinicniesłyszy,kiedyMessalinausiłowała
zatrzymaćjegowóznadrodzezOstiidoRzymulubwmomencie,gdywrazzdziećmi
domagałasięspotkania.ZakażdymrazemmówiłtylkoNarcyz,ponieważtojegowłaś-
nieTacytobsadziłwgłównejmęskiejrolirozgrywającegosiędramatu.Podobniejak
wprocesieAzjatyka,cesarzbyłjedyniestatystą.ToNarcyz,widząc,żecesarzzaczyna
miećwątpliwości,wydałrozkazzabiciaMessaliny.Scenaśmiercicesarzowejwogro-
dachLukullusazamykatętragedię.Towarzyszącakobieciematkasugerujesamobój-
stwo,aleMessaliniezabrakłoodwagi.Tacytatoniedziwi,wedługniegobyłobytozbyt
honorowewyjściedlakogośoduszyzepsutejrozpustą(animoperlibidinescorrpto).
Nieulegawątpliwości,żekluczemdozrozumienianarracjiTacytaoMessaliniejest
postaćKlaudiusza.Cesarzjestrozpustnymgłupcem,nieświadomymmachinacjiżon
iwyzwoleńców.Cesarz,jakocenzor,byłstrażnikiempublicznejmoralności,aniera-
dziłsobiezmoralnościąwewłasnymdomu.NiemocKlaudiuszawtymzakresiestawia
podznakiemzapytaniarównieżjegomęskość(virtus),ponieważczłowiekniezdolny
dopanowanianadsobąiswojądomusniejestmężczyzną,jakwydajesięsugerować
historyk.Klaudiuszowibrakowałodisciplina,niezbędnejdorządzeniaimperium,
azniewolonaprzezzmysłyMessalinabyłaTacytowipotrzebnadopodkreśleniasłabo-
ściKlaudiuszajakomężczyzny.
DANUTAMUSIAŁ
MESSALINA:ENSLAVEDBYSTEREOTYPES
Thearticle)sgoalistosignalafewproblemsrelatedtotheperceptionoftheroleofwomeninRoman
tradition,theinfluenceofthistraditiononTacitus)recountingofMessalina)slife,andtheroleofstereo-
typesinhisnarration.ThefigureofClaudiusiscrucialtounderstandingtherelationsinTacitus)Annals.
AccordingtoTacitus,theemperorwasafool,unawareofintriguesschemedbyhiswivesandfreedmen.
Theineffectivenessoftheemperorputshisvirtusindoubt,sinceamanunabletohandlehimselfandhis
domuscouldnotbeconsideredamancomplete.Claudiuslackeddisciplina,aqualityessentialtoruleover
anempire.TacitusneededMessalinatofullypresenttheweaknessesofClaudius.
