Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
DanutaMusiał
tów,jakwprzypadkuAgryppinyMłodszej,którąTacytnazywaduxfemina25.Temat
żądzywładzyukobietzdomucesarskiegojestwRocznikachsilniezaakcentowany
ipojawiasięjużwcharakterystyceLiwii,żonyAugusta.Tacytpiszewprawdzieojej
wzorowymzachowaniuwdomowymzaciszu(domus)ioddaniudlamęża,alezazna-
cza,żewobecsynabyłaonamaterimpotens26.Żądząwładzyobjaśniałrównieżrzymski
historykpostępowanieAgryppinyStarszej,żonyGermanikaiAgryppinyMłodszej,
matkiNerona.
Wspomniałamwcześniej,żeTacytniemiałdobregozdaniaowładcachRzymu
zdynastiijulijsko-klaudyjskiej.Pozaprzywiązaniemdopropagowanychprzezliteratu-
ręstereotypowychwzorówkobiecychzachowańtymnależytłumaczyćjegoskrajnie
negatywneprzedstawieniakobietnależącychdotejdynastii.WujęciuTacytaichdzia-
łaniadyskredytowałynietylejesame,coichmężów.Tyberiusz,KlaudiusziNeronbyli
słabi,alesłabościkażdegoznichTacytpokazałwniecoinnysposób,wyznaczająctym
samymodmiennerolekobietomzichotoczenia.Dotychrólhistorykdopasowałpor-
tretkażdejzeswoichbohaterek.Inaczejrzeczujmując,teportretywięcejmówią
omężczyznachniżoprzedstawionychwnichkobietach.Takiepodejściedoproblemu
nkobietuTacyta”jestpoglądemoniezbytdługiejhistorii,wszerszymzakresieobec-
nymwliteraturzeprzedmiotudopieroodlatosiemdziesiątychubiegłegowieku.
TacytprzedstawiawRocznikachdwapodstawowetypykobietmającychznaczący
wpływnaswoichcesarskichpartnerów.UosobieniemtychkategoriisąMessalina
iAgryppinaStarsza—ichociażobydwiebyłyżonamiKlaudiusza,totylkodlaMessa-
linybyłatorolapierwszoplanowa,Agryppinazapisałasiębowiemwhistoriiprzede
wszystkimjakomatkaNerona.KomentującślubAgryppinyzKlaudiuszem,Tacyt
porównałobiebohaterkipisząc,żepaństwopodlegałoterazkobiecie,aleniezpowodu
jejkaprysów(lasciviam),jaktobyłowprzypadkuMessaliny—Agryppinabowiem
narzuciłaposłuszeństwo,jakmężczyzna(virileservitium).Tacytwspominawprawdzie
obezwstydnych(impudicam)zachowaniachAgryppiny,alepodkreśla,żeczyniłatak
tylkowtedy,kiedywymagałategowładza(dominatio)27.JestwięcAgryppinawpełnym
tegosłowaznaczeniusymbolicznymucieleśnieniemimpotentiamuliebris.
PrzypadekMessalinyjestinnegorodzaju.SportretowanaprzezTacytaAgryppina
wykorzystywałaswojąseksualnośćwcelurealizowaniaambicjipolitycznych,Messalina
zaśzostałaprzezniegotakichambicjipozbawiona.Tacyt,podobniejakinniautorzy
antyczni,zredukowałpostaćMessalinydoseksualnychzachcianek,apolitykapojawia
siętylkowtleipozorniebezzwiązkuzgłównąintrygą.Dobrąilustracjątejtezyjest
epizodotwierającyhistorięMessalinywRocznikach.
Jakwiadomo,dziejepierwszychlatpanowaniaKlaudiuszaniezachowałysię.Opo-
wieśćTacytarozpoczynasięod47r.ipierwszeczęściowozachowanezdaniedotyczy
25TAC.:Ann.,12,37.
26Ibidem,5,1;3i1,4;5.
27Ibidem,12,7;3.
