Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
CZASANTYKU
mątizawrótgłowy”9.MiędzyinnymitępieśńwspominałPlutarchwewspomnianym
Dialoguomiłościerotycznej,gdyzwracałsiężartobliwiedoswegoprzyjaciela,który
właśniezakochałsięwmłodejLyzandrze,ikazałmująprzypomniećdlasprawdze-
nia,czypodwpływemnowejmiłościniezapomniałoswychdawnychoblubieńcach.
„Szafirowłosa,czysta,uśmiechniętaSafo”byłapoetkąwielbionąwcałymświecie
greckim;znalazłasięwtrójcenajwiększychmistrzówobokPindaraiAnakreonta,jejpo-
dobiznazdobiłamonety,awSyrakuzachwystawionojejpomnik.Pozostaniebezodpo-
wiedzipytanie,czyzgodnieztym,copóźniejmiałzalecaćSokrates,wychowywałaprzez
miłość,którapozostawałaczystaiduchowa,czynauczałaswemłodeprzyjaciółkimiło-
ści.Takczyinaczej,imiępoetkiinazwajejrodzinnejwyspystałysięźródłemokreśleń
dlazwiązkuerotycznegołączącegokobietyorazpojęćmiłościlesbijskiejisafizmu.
PlatonwUczcieustamiArystofanesaprzedstawiłopowieśćodwóchpołówkach,
zgodniezktórąniegdyśświatzaludniałyistotyczworonożneiczwororękie,odwóch
torsachijednejgłowie,leczdwóchtwarzachidwóchkorpusach.Jedneznichbyłypo-
dwójnymimężczyznami,drugiepodwójnymikobietami,trzeciezaśobojnakami.We-
długwyobrażeńZeusaistotytewcześniejzagrażałyOlimpowiiabyjeosłabić,rozciął
jepiorunem,każdąnadwiepołowy.Takpojawilisięludzie,uktórychzróżnicowanie
popęduseksualnegosięgapierwotnychczasówikażdyposzukujeswejdrugiejpołowy.
Miłośćzrodzonawświecieczłowiekamatrzywymiary,zktórychkażdyjestnaturalny,
więcwyższeuczuciemiędzyprzeciwnymipłciamijesttylkojednymztrzechmożli-
wych10.
9Wydajemisięsamymbogomrówny
zamierasłowo,dreszczprzenikaciało
mężczyzna,którysiadłnaprzeciwciebie,
albojepłomieńłagodnyogarnia,
isłowatwojeprzyjmujezzachwytem,
ciemnomiwoczach,toznówsłyszęwuszach
woczarowaniu.
szumprzejmujący.
Słodkimuśmiechembudziszwnimpragnienia,Oblanapotem,drżąca,zalękniona
leczwpiersimejdrżysercepełnelęku
blednęjakzwiędła,poszarzałatrawa,
igdynaciebiepatrzę,głosuzkrtani
ijużniewielebrak,abymzachwilę
dobyćniemogę,
padłazemdlona.
Safona,Pieśni,przeł.J.Brzostowska,Warszawa1978,s.30.
10ProblemtenpojawiasięrównieżwTimajosie.Tamdowiadujemysię,że„Cimężczyźni,
którzypowstali,alebylitchórzliwiiniesprawiedliwieprzeszliżycie,wedlewszelkiegopraw-
dopodobieństwaprzerodzilisięwkobietyprzydrugimprzyjściunaświat.Iwtymczasieztego
powodubogowiestworzylimiłość,któradążydoobcowaniadwóchpłci.Zbudowaliistotężywą,
któramaduszę–jednątakąistotę,którajestwnas,adrugąwkobietach,awtensposóbzrobili
jednąidrugą.[...]Rdzeń,ponieważmaduszęwsobieinabierapowietrza,budzitam,gdziepo-
wietrzewciągnął,żądzężyciodajnegowytryskuiwywołujewczłowiekumiłość,którazmierza
dopłodzenia.Dlategoumężczyznorganywstydliwesąnieposłuszneisamowolnejakzwierzę,
którenieulegarozumowi,adźganieościeniemżądzywszystkoopanowaćpróbuje.Ukobietzno-
wusąpochwyimacietakzwaneztegosamegopowodu.Tojestukrytewcielezwierzę,które
chcerodzićdzieci.Kiedywokresiedojrzałościdługiczasowocówniewydaje,cierpiigniewa
się.Błądzipocałymciele,zatykaprzewodypowietrzne,odetchnąćniedaje,wkłopotynajgorsze
wpędzaiwszelkiegorodzajuinnechorobypowoduje,pokądjednejidrugiejpłciżądzaimiłość
dotegonieskłoni,żeby,jakudrzewa,owocwydały,apotemgozerwały.Onewtedy,jakdozie-
miurodzajnej,domacicyniewidzialnedlaswejmałościiniedokształconeistotyżywezasiewają
irozdzielająjenanowo.Potemtakąistotęwyżywiąwewnętrzu,żebytamurosłaibyładuża,
apotemjąnaświatłowyprowadząiotojąwykończyli:powstała”.Platon,Timajos.Kritias,XLIV
,
przeł.W.Witwicki,Kęty1999.
