Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚWIATBOGÓWGRECKICH
23
icznej1.Przyjmowałon,żeistniejebógnajwyższy,którywniczymnieprzypominaanibo-
gów,aniludzi.Występowałprzeciwtradycyjnejwierze,którastworzyłanieśmiertelnych
wludzkiejwyobraźni,adodatkowokrytykowałHomeraiHezjodazato,iżprzypisaliim
wszelkiecechyhańbiąceczłowieka,wtymcudzołóstwo,kradzieżioszustwo.Dlatego,
mimospecyficznejłącznościmiędzyrzeczywistościamibogówiludzi,światOlimpunie
mógłnapewnospełniaćgreckichwyobrażeńosprawiedliwymspołeczeństwie.Mityjed-
nakżeczczonojużjakoświętość,coniepozwalałonauświadomienie,żeichtreściwwielu
istotnychsferachsąsprzecznezobowiązującymiprzekonaniami.Wtychramachznalazł
sięobszarrelacjimiędzymężczyznąikobietąorazzespółcechichcharakteryzujących.
Grecypogodzilisięzkobiecąteokracjąizaakceptowalikanonstworzonyprzezpoetów.
Zgodnieznimpaństwonieśmiertelnychjawiłosięjakomonarchiapatriarchalna,wspie-
ranainstytucjąradybogówpłciobojga.Wniejtoodczasu,gdyDionizoszastąpiłHestię,
boginiestanowiływprawdziemniejszość,leczzachowałyswetytuły,dziedzinypanowa-
niaiwładzę.Dodatkowotoone,aniebogowiespełniałypodstawowefunkcjewkróle-
stwieGromowładnego,miałydecydującygłos,aichprymatbyłniepodważalny.
Arystoteles,wyrażającpotocznesądy,uznawał,żemężczyźnicharakteryzująsię
międzyinnymiodwagą,władczością,prostolinijnościąisprawiedliwościąorazprze-
ciwstawiałimodpowiedniocechykobiet.GdybyodnieśćtodoOlimpu,okazałobysię,
żefilozofwyliczałtucechyzwiązanezżeńskączęściąspołecznościbogów.Władczość
uosabiałaHera,początkoworównaZeusowi,odwagę–górującanadwszystkimidziel-
nościąAtenaizajętapolowaniemArtemida,prostolinijność–sprawiedliwaTemida,
iichgłosnaradachnieśmiertelnychokazywałsiędecydujący.Męscybogowiewtym
kontekściewcalenieimponowali.ParającysięwojnąMarsbyłcoprawdasilny,aległupi
itchórzliwy.Hermespatronowałzłodziejom,ajegoużytecznośćwynikałazesprytu
ipodstępności.PięknyApollozajmowałsięwieszczeniemisztuką,acóżdopieromó-
wićowieczniepijanymirozweselonymDionizosie.
NaOlimpiekrólowałytrzydziewice-panny:Atena,ArtemidaiHestia,orazjedna
półdziewica-żona:Hera,któraraznapółrokuodnawiałaswedziewictwo,kąpiącsię
woczyszczającychwodachźródłaKanathos.Trzypierwszemiałyciałokobiece,lecz
nieulegającekobiecympożądliwościom,ajegopięknomożnabyłopodziwiaćtylko
wsensieboskiejdoskonałości.Ukrywałowsobieduszęmęską,któradawałarozum,siłę
iwolnośćoraznamiętnościobcepłciniewieściej.Trzydziewicezawładnęłyświatem:
Atenazapanowałanadmiastami,Artemidanadwsią,aHestianadżyciemrodzinnym.
Bogini,któraniemiałamatki
Atenaniemiałamatki:wyskoczyłazgłowyZeusa,cowsposóbnaturalnyobdarzyło
jąmądrościąorazzapałemwojennym.WdramacieAjschylosamówi,żewcałościnależy
doojcaiwszystko,cojejmiłe,jestmęskie,zwyjątkiemmęża.Ojciecjąkochałnajbar-
1„Gdybybykiikonieilwyposiadałyręceimogłybynimimalować,idziełatworzyć,jak
ludzie,tokoniemalowałybypostaciebogówpodobnychdokoniitakieżciałaimdawały,abyki
podobnedobyków,takiedającimkształty,jakiedanygatunekposiada[…].Etiopowietwierdzą,
żebogowieichsączarniipłaskonosi,aTrakowie,żesąniebieskoocyirudowłosi”;Ksenofanes
zKolofonu,[w:]W.Tatarkiewicz,Historiafilozofii,t.I,Warszawa1988,s.33.
