Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TEATRANTYCZNY
31
Dziękizwiększeniuliczbyaktorówdotrzech,scenateatruzaludniasiępostaciami
dramatu,zktórychkażdamaodrębnąosobowość.Jakżeinnajestjejmatka,Klitajme-
stra,którastajewewłasnejobronieiodkrywaswedrugieoblicze;czyprawdziwe,tojuż
innasprawa.Starasięznaleźćzrozumienieucórkiprzezodwołaniedosolidarnościko-
biecejitłumaczy,żemiałaprawodowystępnegoczynu,gdyżtoAgamemnonrozpoczął
łańcuchzbrodni.Czujesięzwolnionazobowiązkówżony.Mążjązdradził,ajejcórkę,
siostręElektry,zrodzonąwbólachizłączonązniąwięzamimatczynymi,złożyłwofie-
rzebogom.AntygonaiElektramająsiostry.SątoIsmenaiChryzotemis,dziewczęta
miłe,wdzięczne,pełnedobroci.Przerażajeinapełniatrwogąpostępowaniesióstr;stara-
jąsięjepowstrzymać;czyniąimnawetwyrzuty,leczwrzeczywistościsądlanichpełne
podziwu.Każdajestkobietą.Gdybykontynuowaćtęmyśl,trzebabyuznaćSofoklesa
zatragika,którypierwszydostrzegłskomplikowanieludzkiej,wtymkobiecejnatury.
Ukazałsiływniejtkwiące,któreczęstosąbliższebogomniżczłowiekowi.
Kobieta-bohaterdramatuuSofoklesazastępujebogów,ajejwolastajesięprzezna-
czeniemtakdlaniejsamej,jakinajbliższych.WElektrzeczynamiOrestesakierujejuż
nieApollo,leczrodzonasiostra.Zapalawnimwolęzemstyikształtujejegocharakter,
ajejtkliweuczuciechronigoprzedstraszliwymimścicielkami,eryniami.Tracąone
tutajswąrealnośćistająsięduchowąudręką,opartąnawidziadłachrzeczywistychlub
teżtylkowyobrażonych.WprzypadkuAntygonyreligijnośćusuwaOlimpijczykówze
świataludzi,którzynietylkoznająprawathemisiwierząwichwyższośćnadnomoi,
leczmogąbyćichstrażnikami,kierującsięwiarąiwłasnąwolą.
MizoginiaiEurypides
Tragediagreckaosiągnęłaterazswąpełnięintelektualnąi–jakwyrokowałnie-
gdyśSolon–mówiłaorzeczachwielkich.Stałasiępopularnymwykłademetyki;pre-
zentowałanietylkozasadymoralnejakotakie,alerównież–amożeprzedewszystkim
–sprzecznościistniejącemiędzynimi,koniecznośćwyboruwartości,przedktórymi
stajeczłowiek.Dawniejjęzykpoetyckibyłformąwyrazumyślifilozoficznej,awędrów-
kadoświatamitówniebyłaposzukiwaniemcudowności,leczzdążaniemdoabstrakcji.
Atrakcyjnośćtematówustępowałatemu,żestanowiłyonekanwędlaprzedstawianiafi-
lozofiiczłowiekaniemożliwejdowywiedzeniazewspółczesnychrealiówspołecznych,
tymbardziejiżdotyczyłaonazarównomężczyzny,jakikobiety.Taostatnia,równa
mężczyźniewswejludzkiejnaturze,ukazywałasięjakoistotaobdarzonapodobniejak
oncharakteremiosobowością,zdolnadokierowaniaswympostępowaniemwsposób
niezależnytakodbogów,jakiludzipłciprzeciwnej.
WPoetyceArystotelespisał,żesamSofoklesprzyznawał,iżprzedstawialudzi,
jakimibyćpowinni,Eurypideszaś–jakimisą.Wrzeczywistościtemuostatniemubra-
kowałoarystokratyzmumyśliijegodziełabardziejmiałyzadośćuczynićoczekiwaniu
rządnegorozrywkiwidza,niżwznieśćgoduchowo.Eurypides(485–406r.p.n.e.)ucho-
dziłzanajbardziejtragicznegozpoetówdramatycznych,alebyłotoprzedewszystkim
skutkiemodwoływaniasiędouczućpubliczności,zzastosowaniemwszelkichdostęp-
nychśrodków,takliterackich,jakiformalnych.Oddziaływałnasferęemocji,wzbu-
dzającstrachipogardę,przerażenieiwspółczucie,podziwilitość.Poeta,żyjącwsa-
