Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
CZASANTYKU
AtenyipięknoAfrodyty,awolnośćtychkobietbyławpełniakceptowanaprzez
dostrzeżeniewnichelementuboskiego,obcegocałejczęścizwykłejpłciżeńskiej.
Heteragenetyczniezłączyłasięzprostytucjąsakralną,wramachktórejkapłanka
zadatkidlaboginiofiarowywaładarczyńcomswojewdzięki.Zeświecczeniecór
Koryntu,zwanychtakodmiejscakultuAfrodyty,iuzyskanieprzeznieswegospo-
łecznegostatusuwAtenachnastąpiłojużzaczasówSolona,czylinapoczątkuVI
wiekup.n.e.Prawodawcausankcjonowałswyminomoiichobecność,arekrutowały
sięonezniewolnickupowanychzapaństwowepieniądze.Pozostawałypierwotnie
wzamknięciu,skoszarowaneiizolowaneodresztyludnościpolis.Czasamimiały
prawowychodzićnaulicę,alewspecjalnychstrojach,byniemożnaichpomylić
zpannamilubmężatkami.Spaceropróczprzyjemnościdawałdodatkowąmożli-
wośćznalezienianowychklientów,zachęceniaiwskazaniaimdrogi.Idąc,wpyle
greckichuliciścieżekpozostawiałyodciśniętynapis:„pójdźzamną”,wyciętyna
podeszwachichsandałów.
Formalnaakceptacjanierządumiałanaceluochronępożyciamałżeńskiego.Wią-
załosiętozpoglądem,żekobietapozostającawewspólnocierodzinnejmaodgrywać
rolęrodzicielki,awspółżyciezniąjakzkochankąjestniestosowneczynawetgorszą-
ce.Wtejsytuacjimężczyźnioddawalisiętzw.miłościżołnierskiej,podziwialipiękno
efebówwgimnazjonieczypalestrze,czynilistarania,byzwiązaćzesobąwybranego
młodzieńca.WAtenachbyłotoniezgodnezprawamiSolona,którezabraniaływstę-
pudoszkoły,cojednakniebyłoprzestrzegane.Naprzykładwjednymzdialogów
PlatonaodwiedzamywrazzSokratesempalestrę,bypodziwiać„pięknegoLyzisa”.
Pięknomężczyznyipięknokobiety
AktmęskijestchronologiczniewcześniejszyodkobiecegoijużwVIwiekup.n.e.
pojawiająsiętzw.kurosy,czylistojąceposągimęskie,przedstawiającezwycięzców
wigrzyskachlubmłodzieńców,aniekiedyApollina.Pozbawionewyrazuischema-
tyczne,miałyformygeometryczne,trudnedozastosowaniaprzykształtowaniuca-
łościpostaci.Niedługojednakpojawiasiędoskonałeciałoludzkie,poddanejużzmy-
słowości,którątworzyokorzeźbiarzawędrującepomięśniachinapiętejskórze.Ciała
wpełnidoskonałeznajdujemywrzeźbachPolikleta,którynietylkoskodyfikowałpo-
rządekukładuciała,aledodatkowołączyłwjednostanruchuispoczynku.Artysta
wprowadziłpostać,któraaniniestoi,aninieidzie,leczznajdujesięwstaniespecy-
ficznegozawieszeniamiędzyzakończonymruchemabezwładem.Byłtokontrapost,
wktórymciężarciałaspoczywanajednejnodze,drugazaś,lekkougięta,pozostaje
jakbynadalwruchu.Tazasadakompozycyjnabyłaprzeznaczonadlaprzedstawiania
ciałamęskiego;stanowiłaodkrycie,dziękiktóremumożnabyłowpełnejharmonii
ukazaćnapięcie,siłęiodprężenieatletyorazpięknoetyczneiestetycznezwiązane
zmężczyzną.
AktkobiecywrzeźbieVIwiekup.n.e.właściwienieistniał,awnastępnymwieku
byłprawdopodobnierzadki,wczymistotnąrolęodgrywałyzarównopredyspozycje
seksualneGreków,jakizasadykultureligijnego.WprzypadkuApollinanagośćbyła
bezpośredniozwiązanazjegoboskością.InaczejukazywałasięAfrodyta,którejtabu
