Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
licznekonsekwencje,m.in.wkraczaniepolszczyznypotocznejwnietypowe
dlaniejobszarykomunikacyjne(por.np.szerokorozumianyobszarme-
diów:tradycyjnychiponowoczesnych).
Modanapotoczność,jakzauważaKazimierzOżóg16,jestpodwójnie
uwarunkowana:1)wynikazpotrzeby,m.in.polityków,twórcówreklam,by-
ciawtejsamejprzestrzenijęzykowejcoprzeciętniodbiorcy;2)wynika
takżezchęcibyciazrozumiałym—metaforapotocznawsposóbprosty,
przejrzysty,zdroworozsądkowywyjaśniaiprzybliżaskomplikowaneproce-
syizjawiska17.
Językpotocznyjestjęzykiemmultifunkcyjnym.Tylkoużytkownikporu-
szającysięswobodniewśródofertystylistycznejdanegojęzykaetnicznego
możedokonywaćstrategicznegowyborujęzykapotocznego(bywdanejsy-
tuacjiprzywołanietejodmianybyłoadekwatnedokomunikacyjnychcelów
iintencji)18.Możnawskazać(zaWładysławemLubasiem19)dwiegrupy
przyczynwkraczaniapolszczyznypotocznejwprzestrzeniekomunikacyjne,
któreniesąjejdomeną:1)przyczynyintralingwalne:labilnośćkategoriigra-
niebywaleatrakcyjnydlanadawcy,którydecydujesięnałamaniekonwencjijęzykowej;
M.Kita:Perswazyjneużyciejęzykapotocznego...,s.34.
16Jakpiszewinnychartykułachautor:„Stylpotocznyjestdzisiajczęstowykorzystywa-
nypozacodzienną,nieoficjalnąkomunikacją.Elementytegosposobumówieniaprzenikają
doinnychsposobówmówienia,stylówigatunkówmowy.Panujenawetcharakterystyczna
modanapotocznośćwtekstachreklamowych,prasowych,waudycjachradiowych,telewizyj-
nych,woficjalnychwypowiedziachpolityków.Nadawcaoficjalnejwypowiedzi,używającja-
kiegośpotocyzmu,uważa,żejegowypowiedźbędziemiałalepszyskutek,będzielepiej
zrozumiana,odebrana,będziesięobracaćwtymsamymżywiolejęzykowym,coodbiorca”.
K.Ożóg:Metaforypotocznewjęzykupolityki.„JęzykPolski”2002,z.1,s.21—24;por.także
Idem:Modanapotocznośćwtekstachoficjalnych.„PoradnikJęzykowy”1999,z.8—9,
s.29—37.
17Idem:Metaforypotocznewjęzyku...,s.22.
18RepertuarcechjęzykapotocznegoobszerniescharakteryzowałaM.Kita.Wujęciu
przezniązaproponowanymznalazłysięnastępującewłaściwościpotocznejodmianypolsz-
czyzny:autoprezentacja,konkretność,obrazowośćibliskość.Komunikatocharakterzepo-
tocznym:1)pełnifunkcjęautoprezentacyjną(zcałymbagażemzróżnicowanychkonotacji,
jakiesięznimłączą);odmianapotocznajakojęzykdomowypozwalabudowaćwizerunek
osobyciepłej,traktującejrodzinęjakowartośćpozytywną(prywatność,kameralność,in-
tymnośćwkontekścieoficjalnymprzełamujerozdźwiękmiędzywizerunkiemurzędowym
acodziennąrzeczywistością);2)odznaczasiękonkretnością(zwłaszczanapłaszczyźnielek-
sykalnej).Konkretnaleksykajęzykapotocznegowkraczawretorykędyskursunaukowego—
dziejesiętowtrybiemetatekstowym,częstoprzezucudzysłowienietekstu.Użyciewyrazów
ewokującychcodziennośćłagodzidystansmiędzytekstemnaukowymatekstempotocznym;
3)wyróżnia(łączącąsięzkonkretnością)obrazowość,którawynikazmetaforycznegomó-
wieniaorzeczachniewyobrażalnych(psychicznych,społecznych)wterminachzdarzeńwy-
obrażalnych,doświadczanychzmysłami(zwłaszczadotykiem,wzrokiemisłuchem);4)służy
dobudowaniarelacjizinnymi(por.przestrzennąkategoriębliskości);M.Kita:Grafunk-
cjamiwjęzykupotocznym...,s.37—39.
19W.Lubaś:Językpotoczny.W:Językpolski.Red.S.Gajda.Opole2001,s.240.
15
