Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Statusnasciturusawpostępowaniucywilnym
Wjęzykuprawnymspotykasięterminndzieckopoczęte”(art.927§2k.c.,art.75
i182k.r.o.),albondziecko”wkontekściewskazującymnaczasprzedjegourodzeniem
(art.142k.r.o.)10.Pomimoiżwprawiecywilnymbrakjestdefinicjinasciturusa,toczło-
wiekajeszczenienarodzonegonazywasięwłaśniedzieckiem11.WedługustawyoRzeczniku
PrawDziecka12dzieckiemjestkażdaistotaludzkaodpoczęciadoosiągnięciapełnoletności
(art.2pkt1u.RPD).Wświetletaksformułowanejdefinicjinasciturusjestpodmiotem
prawa,winnymuzatemprzysługiwaćwszelkiewolnościiprawaokreślonewKonstytucji
RP(wszczególnościprawodożyciaiochronyzdrowia)13orazwinnychaktachprawnych.
Punktemwyjściadorozważeniakwestiipodmiotowościprocesowejnasciturusajest
określeniejegostatusucywilnoprawnego,ochrony,podmiotowościizdolnościprawnej.
Ramyartykułuniepozwalająnaszczegółowąanalizętejtematyki,dlategowyprzedzając
wnioskiwynikającezdalszychrozważań,należystwierdzić,żedzieckopoczętejest
podmiotemprawaimazapewnionąochronęcywilnoprawną.Wwiększościwypadków
ochronatamacharakterantycypacyjnyiwarunkowyprzedurodzeniemsiędziecka,
apourodzeniu–jestochronąretroaktywną14.Dopierozchwiląurodzeniasiędziecka
nabywaonowpełniibezwarunkowoprawaiobowiązki,asamazdolnośćprawnana-
sciturusamanaceluprzyszłąskutecznośćzdarzeniaprawnegodladzieckapojegouro-
dzeniu15.Wydajesięjednak,żewobecnymstanierozwojumedycynyprawopowinno
chronićnasciturusanietylkoprzezprzyznanieokreślonychprawdzieckupourodzeniu
(którychźródłemsązdarzeniazokresuprzedurodzeniem),aletakżeprzezochronęjego
prawwokresieprenatalnym.Chodzituoprawaosobowe(np.prawodożycia,ochrony
zdrowia16),które–zuwaginaichaktualnycharakter–niemogąbyćuzależnioneod
warunkuurodzeniasiędziecka.Mająwięconecharakterbezwarunkowy.
nr10–12,s.94–natematochronyprekoncepcyjnejzob.wskazanyartykułorazM.Safian,Prawo
wobecingerencjiwnaturęludzkiejprokreacji,Warszawa1990,s.3–498.Pozazakresemartykułu
pozostajesytuacjaprawnadzieckapoczętegoinvitro–odchwilizapłodnieniakomórkijajowej
dochwilijejimplantacjiworganizmiematki–natentematzob.Z.Czarnik,J.Gajda,Ochrona
prawna…,s.104–117.Z.Czarnik,J.Gajdaprzyjmująkoncepcję,zgodniezktórąwdrodzewykładni
mogłybyznaleźćzastosowanieprzepisydotyczącenasciturusadodzieckapoczętegoinvitro.Takteż
M.Żelichowski,Zarządzeniasąduopiekuńczegowtrybieart.109k.r.o.względemembrionównadlicz-
bowych,PrawoiMedycyna2006,nr23,s.77–87–podajęzaJ.Haberko,Cywilnoprawnaochrona
dzieckapoczętegoastosowanieprocedurmedycznych,Warszawa2010,s.101.
10T.Smyczyński,Nasciturusjako…,s.68;T.Smyczyński,Pojęcieistatusprawnydzieckapoczę-
tego,SP1989,nr4,s.3.
11T.Smyczyński,Pojęcie…,s.5.
12Ustawaz6.01.2000r.oRzecznikuPrawDziecka(Dz.U.z2015r.,poz.2086zezm.)–dalej
u.RPD.
13M.Rzewuski,DefinicjadzieckawPolsce.Uwagidelegelataidelegeferenda,Rej.2007,nr4,
s.187;M.Żelichowski,Zarządzenia…,s.77–87–podajęza:J.Haberko,Cywilnoprawna…,s.101.
14W.Lang,Wsprawieprawnegostatusunasciturusa,PiP1983,nr6,s.106;J.Mazurkiewicz,
Dopuszczalnośćsądowegoustaleniaojcostwadzieckapoczętego,RPEiS1974,nr4,s.151;J.Mazurkie-
wicz,Uznanie…,s.89;M.Pazdan,w:SystemPrawaPrywatnego,t.1,Prawocywilne–częśćogólna,
red.M.Safian,Warszawa2007,s.944.
15T.Smyczyński,Nascituruswświetleustawyoprzerywaniuciąży,SP1993,nr1,s.84;A.Dy-
oniak,Pozycjanasciturusanaobszarzemajątkowegoprawaprywatnego,RPEiS1994,nr3,s.50;
M.Pazdan,w:System…,s.940.
16Pozaart.23i24k.c.prawodożyciapodlegaochronie,wtymrównieżwfazieprenatalnej
wgranicachokreślonychwustawieoplanowaniurodziny,ochroniepłoduludzkiegoiwarunkach
dopuszczalnościprzerywaniaciąży.
83
