Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaBodio
niemożebyćten,ktoniemazdolnościprawnej4.Skorotak,tonascituruspowinienmieć
możliwośćrealizacjitychprawnadrodzesądowej.Zuwaginaposiadaneprzezdzieckopo-
częteinteresyprzysługujemu–zabezpieczonasankcjąprzymusupaństwowego–prawna
możliwośćodpowiedniegopostępowaniawcelurealizacjiokreślonychustawąuprawnień.
Zakreślonaprawemmiaramożliwegozachowaniasięzabezpieczateinteresydziecka,które
ustawauznałazagodneochrony.Nasciturusmawięcprawapodmiotowe,gdyżustawa
przyznajemujedlaochronyiurzeczywistnianiaokreślonegointeresu5.
Zasadaochronyprawdzieckapoczętegojestczynnikiemdeterminującymkonse-
kwentneicorazdalejidącerozszerzeniezakresuochronyprawnasciturusa.Jesttowy-
razemprzekonania,żestosowanietejogólnejzasadyniemożebyćzawężonetylkodo
pewnejgrupysytuacji,leczwinnomiećmiejscezawszewtedy,gdypotrzebaochronypraw
dzieckapoczętegobędzieaktualna6.Dotyczytozwłaszczaochronyjegożyciaizdrowia.
Życienasciturusajawisięjakodobroprawniechronione,niemożnabowiemwyobrazić
sobiesytuacji,wktórejchronisięczyjeśinteresy,niechroniąctego,komuoneprzysługują.
Dzieckopoczętejestjakoistotaludzkadobremodrębnymoddobraswychrodziców,nie
jestwięcparsviscerummatris,leczżyciemludzkimchronionymodrębnieodosobymatki7.
Daniemumożliwościwystępowaniawcharakterzestronywprocesieczyuczestnika
wpostępowaniunieprocesowymjestmożliweprzyzałożeniu,żeuznaniezdolnościsą-
dowejdzieckapoczętegojestpochodnąuznaniajegozdolnościprawnej.Argumentem
przemawiającymzaprzyjęciemkryteriumgenetycznego,awięcuznaniem,żedziecko
odchwilipoczęciaposiadazdolnośćprawną,jestto,żedziecko,jakopochodząceod
rodzicówbędącychludźmi,mamożliwośćludzkiegorozwoju.Przyjęciepogląduodma-
wiającegoochronyczłowiekawtymstadiumiprzyjmującego,żeczłowiekiemjestjed-
nostkaludzkaznajdującasięnaokreślonymetapierozwoju(okresżyciapozapłodowego
pourodzeniu),nieodpowiadanowymtendencjomnauki.Współcześniewodniesieniu
doorganizmówżywychmówisięocyklużyciowym,któryliczysięodmomentumi-
nimalnejdomaksymalnejzłożonościstrukturorganizmu.Dlategoczłowieczeństwonie
jestcechącharakterystycznąniektórychetapówrozwojowychjednostkiludzkiej,alejest
właściwecałemutemuprocesowi8.
1.ZDOLNOŚĆPRAWNAISĄDOWANASCITURUSA
Obowiązująceprawonieznaprawnejkategoriinondumconcepti(jeszczeniepoczę-
tych).Aktualnajestnatomiastproblematykanasciturusa,tj.dzieckajużpoczętegoima-
jącegosięnarodzić9.
4R.Obrębski,Zarysistotyzdolnościsądowejwpostępowaniucywilnym,PPC2016,nr1,s.15.
5B.Walaszek,Nasciturus…,s.125–126.
6J.Mazurkiewicz,Uznaniedzieckapoczętego,SP1975,nr4,s.107.
7T.Smyczyński,Nasciturusjakodobroprawne,w:Problemykodyfikacjiprawacywilnego(studia
irozprawy).KsięgapamiątkowakuczciprofesoraZbigniewaRadwańskiego,red.S.Sołtysiński,Poznań
1990,s.72.
8Z.Czarnik,J.Gajda,Ochronaprawnadzieckapoczętegoinvitroipozostającegopozaorgani-
zmemmatki(uwagidelegeferendaidelegelata),NP1990,nr12,s.112.
9K.Piasecki,Kodekscywilny.Księgapierwsza.Częśćogólna,Kraków2003,s.104;E.Wojta-
szek,Odpowiedzialnośćcywilnaztytułuszkódwyrządzonychdzieckuprzedjegopoczęciem,NP1990,
82
