Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
OdThotmesadoSzeszonqa(XV-Xw.)...
warchiwummiastaUgaritwSyrii.Mniejszaichliczbapochodzizwykopalisk
zPalestyny,leczsąonewystarczającymdowodem,byprzyjąć,żenawetnie-
wielkiekrólestwaśrodkowejipóźnejepokibrązuwPalestyniedysponowały
profesjonalnymiskrybamipotrafiącymiczytaćipisaćpoakadyjsku.Cennymi
znaleziskamizPalestynysąfragmenteposuoGilgameszu(Megiddo,późna
epokabrązu)orazglinianymodelwątrobysłużącyjakopomocwróżbiarska
(Hazor,środkowaepokabrązu).Obecnośćtychzabytkówwskazujenaistnienie
drożnychkanałówkomunikacjiwepocebrązumiędzycentramiMiędzyrzecza
iPalestyną.Zdecydowaniewięcejinformacjiwydobyćmożnajednakzanalizy
listówodnalezionychwAmarnie(patrzs.42-45).
Zagrożeniedlamiastkananejskich:szasuihabiru.ListyzAmarny
wskazują,żelokalniwładcywidzielizagrożeniedlabezpieczeństwamiast
Kanaanu.Prawdopodobniebyłoonospowodowanewielomaprzyczynami,
aledwieznichmożnawskazaćzpewnością:bylitoszasuihabiru.Szasutolud
żyjącynaobszarachpółpustynnychipustynnych.Bylikoczownikami,którzy
łączylisięwmałegrupy,funkcjonującenaobrzeżachcywilizowanego,czy-
lirolniczegoświata.Zajmowalisiępasterstwem,aleihandlemorazłupie-
stwem.Jakoludziewolni,dobrzedającysobieradęnapustynnychostępach,
bywaliwykorzystywaniwcharakterzenajemników.Szasubylizatemnatural-
nym,przewidywalnymDskładnikiem”krajobrazuinawetgdystanowiliza-
grożenie,możnajebyłołatwozażegnaćchoćbystosownymopłaceniemich
służby.Tekstyegipskiepoświadczająobecnośćszasuzarównonapołudniu
Syrii,wTransjordanii,jakinapółwyspieSynajinaNegewie.Niewydajesię,
byw2połowieIItysiącl.tworzylijakiśorganizmpaństwowy.Tekstymówią
oDplemionach”szasu,cosugerujeżebylionizorganizowaniwłaśniewnie-
wielkieizróżnicowanemiędzysobąplemiona.Zracjimobilności,typowej
dlanomadów,zostawiliśladywwielumiejscachregionu.Wzmiankioszasu
zczasówRamzesaIIiRamzesaIIIświadcząoichobecnościnaNegewie.Sto-
sowaniewtekstachzczasówXXdynastiiterminuszasunaokreśleniegrup
aktywnychwNubiidowodzijegotechnicznegoznaczenia-Dnomadzi”-
iwykluczaetnicznerozumienie.Semantycznymodpowiednikiemnazwysza-
su(znanejwyłączniezkontekstuegipskiego)wydajesięakadyjskitermin
AhlamuDArabowie”.TakwMezopotamiiokreślanoludzibezstałegomiejsca
zamieszkania,którychatakistanowiłyzagrożeniedlaosadwiejskich.
InnegotypuniebezpieczeństwogroziłomiastomKanaanuzestronyhabiru.
Termintenokreślałgrupęspołeczną,którejnajważniejszymwyróżnikiem
byłopozostawaniepozalegalnymistrukturamispołecznymi,jakieistniały
wkrólestwachKanaanuśrodkowejipóźnejepokibrązu.Etymologiitermi-
nuhabiru/hapirunależyszukaćwjęzykachzachodniosemickich,cowskazuje
nato,żewłaśniewśródludówmówiącychtymijęzykamikryjesięgeneza
samegozjawiska.Nazwatazapewnepochodziodrdzenia‘br,oznaczającego
