Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.ArchiwumzAmarny-obrazKanaanu
43
Dwykraczać,przekraczać”,iwskazujenakogośprzekraczającegoprzepisylub
łamiącegoprawo.Faktistnieniagrupspołecznych,którychnajważniejszym
wyróżnikiembyłbrakzwiązkówzestrukturamimiastalubwręczichne-
gowanie,świadczyorolitychstrukturwpowstawaniugruptegorodzaju.
Wprawdziesporadycznewzmiankiohabiruwźródłachegipskichimezopo-
tamskichsprzed2połowyIItysiącl.niepozwalająnaprecyzyjneokreślenie
znaczeniategoterminu,leczwpóźnejepocebrązuistniejejużwięcejda-
nych.NaprzykładwNuzi(XV-XIVw.)terminhabiruokreślałludziniepo-
siadającychprawprzynależnychmieszkańcommiasta,lecznajmującychsię
wtymmieściedosłużby.ZkoleitekstyzAlalach(XV-XIVw.)orazUgarit
(XIV-XIIIw.)świadcząoobcympochodzeniuludziokreślanychtąnazwą.
Pojawiasięwnichrównieżwzmiankaozbiegłychżołnierzachszukających
schronieniawśródhabiru.Najliczniejszejednakświadectwadotyczącehabiru
pochodzązkorespondencjizAmarny.Habirusątuzarównopojedynczymi
ludźmipozbawionymiprawiwykluczonymizespołeczeństwanapodobień-
stwowszystkichobcych,jakiznajdującymisiępozajurysdykcjąpaństwa
grupamizagrażającymiludnościmiast.Wydajesięjednak,żenajważniejszym
wyróżnikiemhabirubyłsposóbformowaniasięicharaktertakichgrup.Two-
rzylijebowiemwszelkiegorodzajuzbiedzy,którzyzróżnychprzyczynnie
moglilubniechcielifunkcjonowaćwswymrodzimymotoczeniu.Uciekając,
pozbawialisiępraw,leczzyskiwaliwolność,choćtaniebyławżadensposób
chroniona.Stawalisięwykluczeniiwyjęcispodprawa.Zjawiskoistnienia
takichDluźnych”ludziumknęłobyzapewneuwadzebadaczy,gdybyniejego
rozmiary.Wydajesię,żeśrodkowaipóźnaepokabrązu,zwłaszczanaobsza-
rzeSyro-Palestyny,przyniosławzrostliczbyhabirunaniespotykanąwcześniej,
aleipóźniejskalę.Tłumaczysiętoczęstoprzeobrażeniaminaturygospodar-
czej,którewPalestyniewokresiezmianyklimatumusiałybyćszczególnie
dotkliwe.Kilkalatsuszyzpewnościąłatwodoprowadzałobiednychrolników
naskrajnędzyizmuszałoichdosprzedaniasięwniewolę,dlaktórejnie-
kiedyalternatywąbyławłaśnieucieczkanaDdzikiepola”.Niejesttojednak
wyjaśnieniewpełnisatysfakcjonujące,gdyżnasileniezjawiskaniewydajesię
korelowaćzezmianamiklimatu.Zapewneistotyproblemunależyupatrywać
niewprzyczynach,któresprawiały,żeludziestawalisięhabiru(takieistnia-
łynietylkow2połowieIItysiącl.),alewokolicznościachumożliwiających
habiruprzetrwanieidziałanie.Wkażdejepocebyłybowiemjakieśprzyczyny
doprowadzająceludzidoopuszczeniawłasnychsiedzib,awkonsekwencji
dowykluczeniazestrukturspołecznych(pamiętajmy,żedecyzjatakamusia-
łabyćdramatycznanietylkozewzględunaniebezpieczeństwonieznanego,
lecztakżezpowoduutratyłącznościzrodziną,oswojonąprzestrzeniąoraz
Dwłasnymi”bóstwami-opiekunamiobszaru,zktóregopochodziłdany
człowiek).Wyjątkowośćzjawiskaw2połowieIItysiącl.naobszarzePales-
tynypolegaćmogłanatym,żenieistniałyskutecznemechanizmywalki
zhabiru,cospowodowałodośćgwałtownyprzyrostliczbytakichgrup.
