Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.EpokazależnościodEgiptu...
39
nymiośrodkamiskoncentrowanymiwokółpałacukrólewskiego,astawały
sięmiejscem,gdziepałac,jegomieszkańcyiobsługakoegzystowalizludno-
ściąniezwiązanąbezpośredniozpałacem.Byłtozapewneefektzasiedlania
miastprzezludnośćzprowincjiiznacznegowzrostujejliczebności.Wyko-
paliskanaobszarzemiastkoncentrująsięgłównienabudynkachużyteczno-
ścipublicznej,stądznikomawiedzacodowyglądudomówzwykłychludzi.
Zapewneograniczałysięonedoparterowychkonstrukcji,zbudowanychwo-
kółniewielkiegodziedzińca,naktórymtoczyłosiężycieichmieszkańców.
Każdemiastomiałoswojemiejsce(lubmiejsca)kultu.Naobszarze
Palestynyodsłoniętowieleświątyńzpóźnejepokibrązu.Najczęściejbyły
tobudowlewznoszonenaplanieprostokąta(Hazor,Sychem,Lakisz,Bet-
-Szean,TelMeworach)lubzbliżonymdokwadratu(Bet-Szean,Megiddo).
NajbardziejimponującabyłagłównaświątyniawHazor,nazywanaświąty-
niąortostatówzewzględunazdobieniabazaltowymiblokami.Składałasię
ztrzechczęści:celli(8×13m),pomieszczeniacentralnego(5×6m)oraz
przedsionka(5×10m).Świątyniapoświęconabyłaboguburzy(Baal?,Ha-
dad?),aikonografiaorazrozplanowanieprzestrzeniizdobnictwowykazują
silneanalogiezwzorcamizpółnocy(m.in.zAlalachiAnatolii).Poniżej
centrummiastaznajdowałasięrównieżmniejszaświątynia(4,5×5,8m),
wktórejzachowałosiębogatewyposażenie.Głównymjegoelementembyło
17kamiennychstel,wtymjednazdobionaludzkimiramionamiuniesio-
nymiwkierunkuprzedstawieniapółksiężyca,kamiennystółofiarny,posąg
siedzącegomężczyznyorazwizeruneklwa.Kamiennestele-zarównopo-
zbawionezdobień(Sychem),jakijezawierające-wydająsiętowarzyszyć
wielumiejscomkultu.TrudnojednakmówićojednorodnościświątyńwPa-
lestynie.Niektóreznichbyłyjednoprzestrzenne,innedzieliłysięnadwalub
trzypomieszczenia;wjednychznajdowałysięławypobokachsali(Lakisz),
winnych-favissae,czylidoły,wktórychskładanoprzedmiotywotywne(Bet-
-Szean,Hazor);ołtarzebyłyumiejscowionewewnętrzuświątyni(Bet-Szean)
lubprzednią(Hazor)iwyposażonewnisze(Megiddo),podia(Hazor)bądź
osobnepaleniska(Lakisz),aichwyposażeniewykazujewpływyanatolijskie
(Hazor)alboegipskie(Bet-Szean).Wszystkieteelementystanowiąoróżno-
rodnościlokalnychformkultu.
ZnaczącyjestprzeglądzwyczajówpogrzebowychobecnychwPalesty-
niepóźnejepokibrązu.Wcharakterzegrobówczęstowykorzystywano
naturalnejaskinielubwykutewskalegroty.Grzebanownichwieleosób,
jaksięprzypuszcza,należącychdojednejrodziny.Zmarłymtowarzyszyły
zwykleróżneprzedmioty:naczynia,broń,ozdoby.Nawybrzeżuinapół-
nocyPalestynyczęstebyłypojedynczegrobyziemne,aumieszczanewnich
przedmiotyświadcząowysokimstatusiespołecznymzmarłych(częstospo-
tykanetamm.in.importowanenaczyniaceramiczne).WTelles-Sa(idija
znajdowałysięmurowanegrobyziemnezbogatymwyposażeniem.WTell
el-Ajjuldowybudowanejzkamieniakomorygrobowejprowadziłoosobne