Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.KOMEDIALITERACKA
93
turalnąmelodięjęzykawłoskiego.Obranyprzezniegokierunekokazałsię
ślepymzaułkiem,akolejnikomediopisarzepoczątkuwiekubezwahania
wybraliprozę,którejniewyczerpanymźródłembyłDekameronBoccaccia-
WyrafinowanaliterackośćtekstówteatralnychAriostaniezostaładocenio-
na.Kiedywroku1532,mającnadziejęnaodniesieniesukcesu,przesłałon
swojeczterykomediewierszowanedoMantui,FedericoGonzagaodesłał
mujezpowrotemkwitującDwierszemnamsięniepodobają”.
UrbinoiBibbiena
Wroku1513,pięćlatpoferraryjskiejpremierzeLaCassariaAriosta,
nadworzewUrbinozostaławystawionaLaCalandria(KomediaoKa-
landrze),jedynydramatpiórakardynałaBernardaDovizidaBibbiena
(1470–1520).Bibbienaodpoczątkuswojejkarierykościelnejidyploma-
tycznejzwiązanybyłzrodzinąMedyceuszy.PowypędzeniuMedyceuszy
zFlorencji(1494)najpierwtowarzyszyłnawygnaniuPierowiwRzymie,
anastępnieGiovanniemu,przyszłemupapieżowiLeonowiX,wUrbino,
gdzieprzebywałodroku1504.DwórwUrbinozapanowaniaGuidobal-
dadaMontefeltroijegonastępcyFrancescaMariidellaRovereskupiałtak
wybitneumysływłoskiejmyślihumanistycznej,jakBemboczyCastiglio-
ne.PietroBembo,któregopołączyłazBibbienąserdecznaprzyjaźń,zasły-
nąłjakoautortraktatuProsedellavolgarlingua(1525,Rozprawyomowie
pospolitej),stanowiącegonajważniejszygłoswXVI-wiecznejdyskusjinad
kształtemwłoskiegojęzykaliterackiegovolgare.Jakwiadomozamodelowy
przykładprozywjęzykuwłoskimuważałonnapisanywdialekciefloren-
ckimDekameronBoccaccia.PonieważpracęnadProsedellavolgarlingua
Bemborozpocząłjużokołoroku1500,wlatachprzyjaźnizBibbienąjego
poglądynatematkwestiijęzykowejbyłyprawdopodobniewpełniukształ-
towane,cozpewnościąwpłynęłonaobecnośćwLaCalandrialicznychna-
wiązańdoBoccaccia.BaldassareCastiglione(1478–1529),autorsłynnego,
tłumaczonegonawielejęzykówtraktatuIlcortegiano(1528,Dworzanin),
przybyłnadwórwUrbinowtymsamymrokucoBibbienaipodobniejak
Bembonależałdonajściślejszegogronajegoprzyjaciół.Castiglioneżywo
interesowałsięteatrem.ZapanowaniaGuidobaldodaMontefeltronapisał
iwystawiłzokazjiwizytywUrbinoIzabelliGonzagieklogępasterskąTir-
si(1506),nieznalazłaonajednakuznaniawoczachparyksiążęcej.Rów-
nieżIlcortegianonosiśladyzainteresowaniaCastiglionetematykąteatral-
ną.Drugaksięgatraktatupoświęconajestmiędzyinnymizagadnieniom
renesansowegokomizmu.Castiglionedodajedocyceroniańskiegorozróż-
nieniapomiędzyfacetiaidictumtrzecielement,beffa(żart,pomyłka),któ-
WIEKXVI
