Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
92
WIEKXVI
rejAriosto–zamiastczerpaćzdoświadczeńhumanistycznychkomediigo-
liardów–ograniczyłsiędocyzelowaniawersyfikowanejformydramatu.
OstatniąijednocześnienajbardziejudanąkomediąAriostajestLa
Lena,wystawionawFerrarzedwarazypodrząd,wkarnawaleroku1528
anastępnie–uzupełnionaokilkanowychsceniprolog–wroku1529.
DwadzieścialatdzielącychdebiutdramaturgicznypoetyodLaLenaprzy-
niosłowdziejachteatruwłoskiegowielezmian.Powstałyfundamentalne
dlarozwojukomediiLaCalandriaBibbienyzroku1513iLaMandrago-
laMachiavellegozroku1518.Wkarnawaleroku1528lub1529,awięc
najprawdopodobniejwówczasgdywidzowieoglądalinajnowsząkomedię
Ariosta,doFerraryprzybyłRuzantezeswojąLaMoscheta-
LaLenanosiśladyprzemian,którenastąpiływtymokresiewjęzyku
scenicznymkomedii.JesttosztukawyjątkowadlapanoramyXVI-wieczne-
goteatru,nasuwającaporównaniazCortigianaAretinaizIlCandelaioBru-
na.BohaterkądramatujestnietyletytułowaLena,ilewielobarwnaspo-
łecznośćferraryjskiegomieszczaństwa.Poecieudałosięuchwycićcodzien-
neżycieniższychwarstwspołecznychFerraryzniezwykłymrealizmem,
niespotykanymwjegowcześniejszychdramatach.Wpięciuaktachkome-
diiAriostozrozmachemodmalowałmonumentalnyfreskFerraryzaułków,
brudnychuliciubóstwa,dalekichodwizerunkuDidealnegomiasta”,do
któregoprzywykliarystokratyczniwidzowiedworud,Este.
TytułowaLenazmuszanajestdonierząduprzezmęża,bezwzględnego,
cynicznegopasożytaPacifico.Przekonujeonżonę,żebyzostałakochan-
kąFazia,którywzamianzaerotyczneusługipozwalazubożałejrodzinie
mieszkaćzadarmownależącymdoniegodomu.Siłąnapędowąakcjijest
chęćzemstyLenynamężuinaskąpymFaziuorazpragnieniewyrwaniasię
spodjegoseksualnejiekonomicznejwładzy,naktórąskazałojąubóstwo
ibezwzględnapostawamęża-stręczyciela.Zakończeniekomediiwydaje
sięniespełniaćwymogówlietofine(szczęśliwegozakończenia)właściwego
dlarenesansowychkomedii,aakcjawracaniejakodopunktuwyjścia.Za-
miastzemścićsięnaFaziu,popychającjegocórkęnadrogęnierządu,Lena
przyczyniasiędojejślubuzbogatymmłodzieńcem,samazaśnadalmusi
wieśćżyciewytykanejpalcaminierządnicy.Wfinaleniezostajeprzywróco-
nywłaściwyporządekrzeczy,cozwyklecharakteryzowałorenesansowefa-
buły,abohaterowiekomediitrwająwdalekiejodideałurzeczywistości.
PonapisaniuLaLenaAriostopoświęciłsiępoprawianiupierwszychre-
dakcjiswoichkomedii,awlatach1529–32przerobiłnawierszdramatypi-
saneprozą,LaCassariaiISuppositi.DramaturgiczneeksperymentyArio-
sta,któredoprowadziłygodokomediitakdojrzałej,jakLaLena,miały
wdużejmierzecharakterformalny.Dążącdonobilitacjikomedii,usiłował
nadaćjejkształtzbliżonydołacińskichwzorów,wykorzystującprzytymna-
WIEKXVI
