Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Niechajwięcmłodzieńcyotrzymająnajlepszychnauczycieli”
31
Petrycypokazuje,czymmiałsięzajmowaćopiekun,zastępującojca,który
nniemożeabonieumiećwiczyć”syna4.Podobnieojcowie,kiedyoddawali
synówpodopiekę,podkreślalikoniecznośćwyboruodpowiedniegoczło-
wieka.MikołajKrzysztofRadziwiłłzw.Sierotkawtzw.nAdmonitorium”
pisał,żesynówjegomapilnowaćndoświadczonywcnocieiobyczajach
człowiek”,anienladakto”5.
Rolęiznaczenienauczycielawkształtowaniumłodegoczłowiekapod-
kreślaliteoretycy,autorzydziełowymowiepedagogicznej.Zestawcech,
którymitakaosobapowinnasięcharakteryzować,niezmieniłsięwzasadzie
przezcałąepokęstaropolską.Możnapowiedzieć,żesątoprzymiotyponad-
czasowewyróżnianeodstarożytnościdowspółczesności6.Mówiąckrótko,
nauczycielpowinienbyćwykształcony,miećdobreobyczajeiumiejętno-
ścidydaktyczne.Dotegodochodziłyjeszczesprawywyznania,szczególnie
istotnewczasachpolemikreligijnych.
Uwaginatentematznajdujemyuwielupisarzywypowiadającychsięna
tematyzwiązanezwychowaniemmłodychludzi.Pisaliotymm.in.Andrzej
FryczModrzewski,SzymonMarycjusz,ErazmGlicznerSkrzetuski,Seba-
stianPetrycyzPilzna,temattenpodjęlipisarzeosiemnastowieczni,szcze-
gólnieGrzegorzPiramowicz.Wniniejszychrozważaniachanaliziezostaną
poddaneróżnorodneteksty,pochodzącezasadniczozepokistaropolskiej,ale
ichwybórcelowoniezostałograniczonydokonkretnegowiekuczyokresu.
Zamiaremautorkijestbowiempokazanie,iżbyłtoproblemzawszeaktualny,
nurtującywielupisarzy,którzywypowiadalisięwrozmaitysposóbwutwo-
rachoróżnymcharakterze.Cowięcej,pojawiającesięwtekstachstaropol-
skichnawiązaniadoautorówwcześniejszych,głównieantycznych,potwier-
dzająfakt,żezagadnieniazwiązanezosobami,którympowierzanoopiekę
naddziećmiiichedukację,byływażnetakżewinnychepokach7.Pokazują
towypowiedzi,równieżuwzględnionewniniejszychrozważaniach,pocho-
dzącezpoczątkówwiekuXIX(IgnacyLubiczCzerwiński).Współcześnie
4
Ibidem,s.41.
5
M.K.Radziwiłłzw.Sierotka,Admonitorium,[w:]Ojcowskiesynomprzestrogi.
Instrukcjerodzicielskie(XVI-XVIIw.),wstępemiobjaśnieniamiopatrzyłyD.Żołądź-
-Strzelczyk,M.E.Kowalczyk,Wrocław2017,s.86.
6
Odziejachzawodunauczycielaicechach,jakimisiępowiniencharakteryzować,
por.m.in.A.Smołalski,Wizjenauczycielawpolskiejmyślipedagogicznejdo1939roku,
Opole1997;P.Mazur,Zawódnauczycielawciągudziejów,Chełm2015.
7
Por.Osobowośćnauczyciela.RozprawyJ.Wł.Dawida,Z.Mysłakowskiego,St.Szu-
mana,M.Kreutza,St.Baleya,oprac.iwybórW.Okoń,Warszawa1959.
