Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teorieglobalizacjijakoprzykładbrakujednoznacznościwspółczesnychprocesówzmiany
któregenerujądobrobyt,posiadają„ukryteskutkiuboczne”,wpostaciróżnegorodzaju
toksynczyradioaktywnychodpadów,któresąwstaniedoprowadzićdonieodwracal-
nychzmianwotoczeniuczłowieka.Terodzajeryzykaniesąnowymidoświadczenia-
miczłowieka,nowyjestjedyniesposóbzastosowaniaichwtworzonymspołecznym
dyskursie.„Popierwsze,współczesneryzyko,najakiejesteśmynarażeni,jestbezpo-
średniąkonsekwencjąindustrializacji.Podrugie,istnienieryzykaniemożebyćdo-
strzeżonezapomocązmysłów.Potrzecie,ryzykoniewynikazniedoborutechnologii
czyjakiegokolwiekrodzajuzasobów,aleznadprodukcji.Poczwarte,doświadczenie
ryzykawewspółczesnychspołeczeństwachZachoduwynikazichwzrastającejreflek-
syjności.Popiąte,ryzykoniejestzwiązanejedyniezlokalnymmiejscem,zktórego
pochodzi.Poszóste,globalizacjasamegoryzykadoprowadziładosytuacji,wktórej
niejesteśmywstanieprzypomocynaukowychmetodprzewidziećzarównosamego
jegowystępowania,jakikonsekwencjiztymzwiązanych”91.
Teoriaspołeczeństwaryzykapodkreślaznaczenieryzykawynikającegoztotalnego
utechnicznienianiemalcałegożyciaczłowieka.Współczesnespołeczeństwoposiada
trwałącechę,jakąjestwszechobecneryzyko,wpływającepośrednionietylkonasa-
megoczłowieka,aletakżenazwiązanezniminstytucje,organizacje,władzę,działania
gospodarczeczyrelacjemiędzynarodoweitd.92Wcześniejznanezagrożeniawdziedzi-
nieekologii„drażniłynos”,byływięczauważalnezmysłowo,możnabyłojeusunąć,
zwiększająchigienę.Dzisiejszezagrożeniaumykajązmysłom,sąukrytewformułach
chemiczno-fizycznych.Różniąsiętakżeodryzykaizagrożeńzokresuśredniowiecza,
tymżemającharakterglobalnyinowoczesneprzyczyny.„Mowaoryzykuzwiązanym
zmodernizacją.Stanowionoryczałtowyproduktindustrialnejmachinypostępuiwraz
zjejdalszymrozwojemulegasystematycznemuzwiększeniu”93.
Pierwszymkrokiemwkierunkuwalkizzagrożeniamijestuświadomienieichsobie.
Niestety,współcześnieczęstodominujehasło„ryzykomodernizacyjnenieistnieje”.
„Niepokójiuspokojeniemogąmiećjednąprzyczynę:niewyobrażalnośćniebezpieczeń-
stwa,zktórymprzecieżtrzebażyć”94.Ponadtoludzieuważajązaryzykoróżnerzeczy.
Dlajednychjesttogranagiełdzie,adlainnychgórskawspinaczka.Wynikatogłównie
zsubiektywnychuwarunkowań.Niewszyscypotrafiąteżryzykoskalkulować,mało
tego,nawetgdyjesobieuświadomią,częstodecydująsięnajegopodjęcie.Uświadomie-
niesobieryzykawynikazpodłożapsychologicznego,kulturowegoiposiadanejwiedzy.
Sposobemradzeniasobiezryzykiemjestpróbazapominaniaonimiwypychaniaze
świadomościlubudawanie,żeryzykonieistnieje.Wprocesietymczęstouczestniczą
środkimasowegoprzekazu,któreprowadządziałaniawkierunkujegominimalizacji,
czyteżuczą,jakkompensowaćsobiestratyinieszczęścia95.Łatwiejouświadomienie
sobiezagrożeniauposzkodowanychniżupotencjalnychzagrożonych.
Istotnympytaniem,którezadajetakżeU.Beck,jestto,wjakisposóbwzaawan-
sowanychprocesachmodernizacjiuniknąćsystematycznieprodukowanegoryzyka
izagrożeń,jakjeskanalizować.Tamzaś,gdzieujrzałyjużświatłodziennewpostaci
91K.Gilarek,dz.cyt.,s.102.
92L.W.Zacher,dz.cyt.,s.358.
93U.Beck,Społeczeństwo...,s.30.
94Tamże,s.97.
95L.W.Zacher,dz.cyt.,s.358.
45
