Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Globalizacja,globalizm,globalność
–wprowadzenie
Globalizacja,globalizacja!Tosłowojestwszechobecne–wcodziennychrozmowach,
przekazachmedialnychidebaciepublicznej.Skupianasobieuwagęwszystkich,bez
wyjątku,naukspołecznych;jestmgliste,irytująconatrętneijednocześniekonieczne.
W1961rokutermin„globalizacja”zostałodnotowanywWebster’sDictionary,jed-
nakjużwcześniej,boodkońcaXIXwieku,wjęzykuangielskimfunkcjonowałprzy-
miotnik„globalny”,rozumianyjako„całyświat”1.Dopierowpołowielat80.XXwieku,
zasprawąRolandaRobertsona,pojęcie„globalizacja”(globalisation)trafiłodojęzyka
nauki2.Dotejporywjęzykunaukpolitycznychfunkcjonowałookreślenie„problemy
globalne”,szczególniepopularnenaprzełomielat60.i70.minionegostulecia,kiedy
dysproporcjerozwojowemiędzykrajamiuprzemysłowionymiazacofanymikrajami
TrzeciegoŚwiatapogłębiłysięiwcorazgwałtowniejszejformiedawałyosobieznać.
Obokpojęcia„globalizacja”wliteraturzepojawiająsiętakżeterminy:„globalizm”
(globalism)i„globalność”(globality),któreczęstowystępujązastępczoczyteżzamien-
nie;matomiejscerównieżwksiążce,którąoddajemydorąkCzytelnika.Częśćbada-
czyróżnicujejednakznaczeniatychterminów;naprzykład„globalizm”rozumiany
jestnajczęściejjakoredukowanieglobalizacjidojejekonomicznegowymiaru,a„glo-
balność”oznacza,żeoddawnażyjemyjużwczymś,comożnabynazwaćświatowym
społeczeństwemlubcałymświatem,„jednymwspólnymmiejscem”(singleplace)3.
Wciąguostatnichkilkudziesięciulatrelacjespołeczneulegająszybkimigwałtow-
nymprzeobrażeniom.Termin„globalizacja”służyjakozbiorczanazwawyrażająca
oweróżnorakiezmiany,alejestteżwykorzystywanywkomunikacjimiędzyludźmi
wsposóbpotoczny,doopisuróżnorodnychzjawiskżyciacodziennego,wktórych
uczestniczą.Stwarzarównieżmożliwośćnietylezrozumieniazjawiska,ilewstępnego
wyjaśnieniaskomplikowanych,współczesnychprocesówspołecznychigospodarczych;
przodująwtymdzieleprzedstawicieleróżnychdyscyplinspołecznychproponujący
noweujęciateoretycznerzeczywistości,którejdoświadczamy,lubteżrozpatrujący
wszelkiedostępnezjawiskaspołecznezperspektywy„globalnej”.Wrezultacietermin
„globalizacja”funkcjonujewrolisłowaklucza,którebywaużywanedotłumaczenia
1J.A.Scholte,TheGlobalizationoftheWorldPolitics[w:]J.Baylis,S.Smith(red.),TheGlobali-
zationoftheWorldPolitics.AnIntroductiontoInternationalRelations,Oxford1998,s.14.
2M.Kempny,Globalizacja[w:]Encyklopediasocjologii,t.I,Warszawa1998,s.241.
3K.Gilarek,Państwonarodoweaglobalizacja–dynamikapowstawanianowegoładu,Toruń
2002,s.46,47.
7
