Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Globalizacja,globalizm,globalność–wprowadzenie
Analizującpojęcieglobalizacji,nietrudnozauważyć,żepojawiasięonozarówno
wkontekściewypowiedziideologicznych,jakirozważańnaukowychocharakte-
rzedeskryptywnymbądźwyjaśniającym.Znaczeniaideologicznegonabieraprzede
wszystkimwdyskursiepolitycznymiwideologicznieinterpretowanychteoriacheko-
nomicznych,kiedyjestprzywoływanedlauzasadnieniadecyzjipodejmowanychprzez
ponadpaństwoweinstytucjeekonomiczneipolitycznebądźsłużydotłumaczeniazja-
wiskiprocesówzachodzącychwskaliglobu.Pojęcietowykorzystująideologicznienie
tylkojegozwolennicy,aletakżeprzeciwnicy,antyglobalści,którzywidząwnimsłowo
kluczsłużącedotłumaczeniawszelkiegozłanatymświecie.Zkoleiujęcienaukowe
poleganaujawnianiuwszelkichmożliwychaspektów(wymiarów)badanegofenomenu,
opisywanieichprzezrozmaicie„uwarunkowanychobserwatorów”,poszukiwanieregu-
larnościempirycznychiprzedstawieniuteoriiwyjaśniającychobserwowanezjawiska8.
Współczesnenaukispołecznezpowodzeniemsformułowaływielefundamental-
nychdefinicjiglobalizacji,którepróbująuchwycićzasadniczecechytegozjawiska,
azarazempośredniowskazująmożliwesposobyjegoujęciateoretycznego.Otokilka
przykładówproponowanychdefinicji:
a)globalizacjatozjawiskozwiązanezekspansywnymrozwojemnowoczesnejforma-
cjispołecznej;
b)globalizacjaoznaczaintensyfikacjęstosunkówspołecznychoświatowymzasięgu,która
łączyróżnelokalnościwtensposób,żelokalnewydarzeniakształtowanesąprzezzda-
rzeniazachodzącewodległościwielutysięcymilisamezwrotnienanieoddziałują;
c)globalizacjatowielośćpowiązańiwzajemnościoddziaływańpaństwispołeczeństw
tworzącychobecnyświatowysystem.Procesyspołeczne,ekonomiczne,kulturowe
idemograficznewobrębienarodówwcorazwiększymstopniuprzekraczajątrady-
cyjnierozumianegranicenarodoweipaństwowe,identyfikowanedodatkowozgra-
nicamikultur;
d)globalizacjatopowiązaniaiwpływymiędzypaństwamiispołeczeństwami,dotyczą-
cemiędzynarodowejdyfuzjitowarów,usług,kapitału,technologii,informacjiiludzi;
e)globalizacjatoobiektywnyproceskompresji(kurczeniasię)światawwynikuroz-
wojuśrodkówkomunikacjiikomunikowania,któremutowarzyszywzrostświado-
mości,żeświatstanowicałość;
f)globalizacjanieoznaczauniwersalizacji,aleraczejwzmacnianie„całościowości”
systemustosunkówmiędzyspołeczeństwami,państwami,grupamiijednostkami.
Jesttowięcraczejsystemiwspółzależnośćświata,aniejegojednolitość;
g)globalizacjamacharakterdialektyczny,ponieważkażdewydarzeniepowodujewystą-
pieniezjawiskodwrotnychwstosunkudoniego.Przykłademtejdialektykisąprzeciw-
neefektyprocesu:uniwersalizmvspartykularyzm,koncentracjavsdekoncentracja,glo-
balnośćvslokalność,unifikacjavszróżnicowanie,homogenizacjavsdywersyfikacja;
h)globalizacjamacharakterambiwalentnyzewzględunasposóbocenianiajejprze-
bieguikonsekwencji:jestonapostrzeganajednocześniejakoprzyczynaproblemów
współczesnegoświataiszansanaichrozwiązanie9.
8L.Kleszcz,Czy„noweśredniowiecze”[w:]J.Sobczak,R.Bäcker,Europejskamyślpolityczna
wobecglobalizacji,Łódź2005,s.281–282.
9J.Miluska,Procesglobalizacjiwsferzedemograficzno-antropologicznej,kulturowejispołecz-
no-psychologicznejajakośćżyciaczłowieka,„PrzeglądPolitologiczny”2007,nr2,s.7,8.
9
