Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Francuskaantropologiakulturowa
19
–jegowyglądemfizycznymiżyciem.TakierozumienieetnologiiuznałoPa-
ryskieTowarzystwoEtnologiczne(SociétéEthnologiquedeParis)powstałe
w1839roku.Onotojakopierwszezawarłowswejnazwieokreślenie
,,etnologia’’.WstatucieTowarzystwaetnologiajestzdefiniowanajako,,stu-
diowaniewłaściwościras,specyfikiichcechfizycznych,zdolnościumysłowych
imoralności,atakżetradycjijęzykaihistorii’’(Aktualizacjeencyklopedyczne
1996,s.90).
Historiaantropologiifrancuskiejjestczęstoprzedstawianaprzezpryzmat
przejściaodindywidualizmubadawczego–naprzykładDurkheima,Maussa,
Lévy-BruhlaczyLeenhardta–dospostrzeżeńwskazującychnafiliację,współ-
działanieczyokreślonekonwencjeintelektualne,naprzykład,,durkheimow-
skie’’,itumówisięo,,uczniachMaussa’’bądźo,,szkoleGriaule’a’’.Bezsprzecz-
niebadaczeciwykreowali,,wspólnotęmyślenia’’,którasprzyjałatworzeniusię
pewnegorodzajuszkółteoretycznychokreślanychczęstomianem,,typowych’’.
PrzymiotniktennierzadkoodsyłanasdokilkustereotypowychweFrancjicech
tejdyscypliny:zmysłudospekulacji,literatury,intelektualizmu,pomyłekem-
pirycznych,któreprzyczyniłysiędoopóźnieniabadańterenowych(Jamin1992,
s.290).
ZaistnienieantropologiikulturowejweFrancjijakozwartejdyscypliny
naukowejprzypisujesięArnoldowivanGennepowi.Uznanabadaczkajego
naukowegodorobku–NicoleBelmont(1979)–nazywago,,twórcąfrancuskiej
etnografii’’.Takipoglądutrzymywanyjesttakżeobecnie.JoannaTokars-
ka-Bakir(2006,s.7)wprzedmowiedopolskiegowydaniaObrzędówprzejścia
napisała,żegdybynie,,lobbingBronisławaMalinowskiegonarzeczsirJamesa
G.Frazera,laurpisarskiwdziedzinieantropologiiprzypadłbyzapewnewłaśnie
jemu’’.TenurodzonywLudwigsburgubadaczzasłynąłprzedewszystkimstwo-
rzeniemkoncepcjiobrzędówprzejścia,alewspomniećnależy,żebyłonrównież
znawcąfolkloru,mitów,totemizmu,magii,religiispołeczeństwniecywilizowa-
nychorazjęzykajakoszczególnejformysymbolicznejikonwencjikulturowej.
Przezpewienczas,pełniącfunkcjęzastępcydyrektoraMuzeumEtnograficznego
wNeuchâtel,zająłsiętakżemuzealnictwem.Jednakżewjegobadaniachpier-
wszoplanowemiejscezajmowałyzawszeproblemyreligiispołeczeństwpoza-
europejskich,tabukulturowegoirytuałów.
SłynnaksiążkaObrzędyprzejściawydanaw1909roku(wyd.pol.2006)stała
siędziełemjegożycia.Tłumaczonanawielejęzyków,wciążstanowicenne
źródłoetnologicznejwiedzyokulturze.JakstwierdziłaTokarska-Bakir(2006,
s.7–8),trudnosobiedziśwyobrazić,jakwcześniejbezteoriivanGennepa
mogłafunkcjonowaćantropologia.Obrzędyprzejściadotycząwszystkichdzie-
dzinżycia,wktórychpojawiasięzmiana,począwszyodfazbiograficznych,jak
narodziny,wiekdojrzałyczyśmierć,pozmianystatususpołecznego,przystę-
powaniedookreślonychgrupwiekowychczyzawodowych.Obrzędyprzejścia
tworząpewienniezmiennycykl,któryskładasięztrzechnastępującychposobie
