Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Francuskaantropologiakulturowa
17
cjęizaspokojeniepotrzeb.Tymsamymspołeczeństwodeterminujejednostki,
akulturanaswójsposóbjezniewala.
Rousseauposzukiwałwswychwywodachuniwersaliówspołecznych,inte-
resowałsiętym,cojestwspólnewszystkimludziom,azarazemnieuchwytne
przezbezpośredniąobserwacjęczłonkówjakiegokolwiekspołeczeństwa.Ztych
właśniepowodówLévi-Straussnazywagofundatoremnaukoczłowiekui,,oj-
cem’’antropologiikulturowej:,,Rousseaubyłnietylkoprzenikliwymobser-
watoremżyciawsi,namiętnymczytelnikiemksiążekpodróżniczych,wytrawnym
badaczemegzotycznychobyczajówiwierzeń–można,nieobawiającsiębłędu
stwierdzić,że[...]nieistniejącąjeszczeetnologię,nacałestolatprzedjej
narodzinami,wyobraziłsobie,zamierzyłizapowiedział,odrazuumieszczając
ją,stosowniedorangi,pośródustanowionychjużnaukprzyrodniczychihuma-
nistycznych;anawetodgadł,podjakąpostaciąpraktyczną–dziękiindywidual-
nemulubzbiorowemumecenatowi–będziejejdanestawiaćpierwszekroki’’
(Lévi-Strauss1998,s.569).Lévi-Straussnapisałteż:,,Rousseaunieograniczył
siędoprzepowiedni–Rousseauetnologięstworzył’’(tamże,s.569).Prócztego,
wstudiachfilozoficznychRousseauodnaleźćmożnawieletematów,któreuznać
należyza,,antropologiczne’’–zajmowałsięjęzykiem,myśleniemspołecznym,
rodziną,przemocą,wytwórczością.
IstniejewieleodczytańpismfilozoficznychRousseau.Dociekawszychna-
leżyinterpretacjajegopoglądówwodniesieniudostudiówfeministycznych.
Rousseau,któryatakowałcywilizację,mającąwjegomniemaniudestrukcyjny
wpływnaczłowieka,wysunąłhasłodotyczącepowrotudo,,natury’’.Abyto
osiągnąć,każdyznaspowinienkierowaćsięuczuciemiuczciwościąwobec
samegosiebieiinnych.Wjegoutworachpojawiasięwątekmiłości,relacji
kobietyimężczyzny,normmoralnych,wktóresąuwikłani.Niedziwiwięcfakt,
żetakirodzajrefleksjibardzochętniezostałwłączonydorozważańnadfeminiz-
mem,anazwiskoRousseaupojawiasiędziśobokJudithButlerczyJacques’a
Derridy(Deutscher1997,s.89).
Jeślimowaofeminizmie,tonależyprzytejokazjiodwołaćsiędogłoszonej
przezJeanadeCondorcetaideirównouprawnieniakobiet.,,Wpostępieumysłu
ludzkiego–pisałon–należyuznaćzanajdonioślejszedlapowszechnegoszczęś-
ciacałkowiteobalenieprzesądówustanawiającychnierówneprawadlamęż-
czyznidlakobiet,niekorzystnenawetdlastronyuprzywilejowanej.[...]Jedynym
źródłemtejnierównościjestnadużyciesiłyinadaremnieusiłowanojąpóźniej
usprawiedliwićprzypomocysofizmatów’’(Condorcet1957,s.326).Ztego
względuCondorceta–isłusznie–uznajesięzapionierateoriifeminizmu.
Praktyczniejednakzałożeniatewpisywałysięwsformułowanąprzezniego
ogólnąmyślliberalną,wktórejtolerancjareligijnaczywolnośćosobistazaj-
mowałyistotnemiejsce(Park2006,s.554).
PodobniezresztąAnne-RobertTurgotinteresowałsięmiędzyinnymikwe-
stiątolerancjiwobecinnowierców,aszczególnieprotestantów.Równośćispra-
