Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.KONTROWERSJEWOKÓŁKONCEPCJIKONSOLIDACJIFISKALNEJ
Rozważanianatematkontrowersjirozpoczniemyodzwróceniauwaginatoczącą
sięwostatnichlatachdyskusjędotyczącązasadnościprzeprowadzaniakonsolidacjifis-
kalnejwokresiekryzysu.Jakzauważonowewstępie,wwarunkachświatowegokryzysu
dyscyplinafiskalnastałasiępriorytetemUE.Tymczasemwskazaćmożnaekonomistów,
którzykrytykowalitopodejście.ZdaniemK.ŁaskiegoiJ.Osiatyńskiego[2013,s.22]:
hkonsolidacjafinansówpublicznychwokresiekryzysubardziejgospodarceszkodziniż
pomaga”.Uważająoni,żewniekorzystnychwarunkachrynkowychdeficytbudżetowy
musiwzrastaćnaskutekobniżeniapoziomudźwignifinansowej(deleverage).Przed-
siębiorstwaorazgospodarstwadomowepodejmujągwałtownepróbyratowaniasię
przedutratązdolnościobsługizadłużeniaprzezprzeznaczaniewszystkichdochodów
naspłatękredytów.Ponadtorozwijasiępogońzapłynnością.Jeżeliwtychwarunkach
deficytniezostaniezwiększony,tohparciesektoraprywatnegonadelewarowanie-
dziepchałogospodarkęwdółtakdługo,wszyscytakodtegozbiedniejemy,żeprze-
staniemydelewarować”[ibidem,s.23].Dążeniedorównowagibudżetowej,którama
zapewnićmakroekonomicznąstabilnośćposzczególnychkrajówczłonkowskichicałej
UE,autorzyciuznalizajednązprzyczynostatniegokryzysu.Sprzeciwwobecogra-
niczaniawydatkówrządowychwwarunkachkryzysuwyrażałteżP
.Krugman[2013].
ZgadzasięonzpoglądemJ.M.Keynesa[2003],żeczasemoszczędzaniapowinienbyć
okreswzrostugospodarczego,aniejegogwałtownegozałamania,idlategouważał,że
kryzystoczas,abyrządzwiększałwydatkidomomentu,gdysektorprywatnybędzie
gotowydźwignąćgospodarkę.Wówczasbowiempojawiąsiękorzystniejszewarunki,
byuporaćsięzdeficytemizadłużeniempublicznym.
Wybórodpowiedniegomomentukonsolidacjifiskalnejodgrywaćmożezasad-
niczeznaczenie.TrudnościztymzwiązanewskazujesięwraporcieOECD[2014],
zktóregowynika,żew2014r.,poupływieponadpięciulatodkryzysufinansowego,
wwielukrajachOECDwystępująwysokiestopybezrobocia,autratadochodówprzez
gospodarstwadomowepowodujepogarszaniesięwarunkówspołecznych.Tymczasem
możliwościrządówwzakresieprzeciwdziałaniatymnegatywnymzjawiskomograni-
czakonsolidacjafiskalna,ponieważopartajestnacięciachwydatkównacelesocjal-
neimożedodatkowopogarszaćsytuacjęnajbardziejzagrożonychgrupspołecznych
iwywołaćproblemywprzyszłości.
Zagadnienietojestotyleistotne,żereakcjanadostosowaniafiskalne,mierzona
efektemmnożnikowym,będziecechowałasięinnąsiłąwzależnościodfazycykluko-
niunkturalnego.Będzieonadeterminowanastanemfinansówpublicznychigospodarki
napoczątkukonsolidacjiorazkoniunkturygospodarczejwczasieprzeprowadzania
zmian.Prognozowanieskutecznościdziałańkonsolidacyjnychwymagałobyrozpoznania
siłyoddziaływaniamnożnikówwposzczególnychfazachcyklu.
47