Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ApriorycznahistoriafilozofiiwujęciuHegla
41
powiadaHegel1widowisko,któreukazujehistoriafilozofii.Reali-
zacjaideidokonujesięzatemnadwa1jakzauważaŚwiatosław
F.Nowicki1sposoby:pozaczasowyiczasowy(ahistoryczny,ina-
czejaprioryczny,ihistoryczny);zjednejstronywramachsyste-
muwiedzyabsolutnej,zdrugiej1wsystemiehistoriifilozofii.
OzwiązkuzaśtychobszarówHegelpisał:„Otóżkierującsiętą
ideą[ideąodpowiedniościobuporządków1M.T.],twierdzę,że
dokonującesięwhistoriinastępowanieposobiesystemówfilozo-
fiijesttymsamym,conastępowanieposobieokreśleńidei,jakie
mamiejscewwywodzielogicznym”74.
Napodstawietychustaleńwyciągafilozofwniosek,żejeślityl-
komasięumiejętnośćrozpoznawanianakładaniasięnasiebieobu
porządków,rozpoznawaniaczystychpojęćwhistorycznychprzeja-
wachfilozofowania,to„studiowaniehistoriifilozofiijeststudiowa-
niemsamejfilozofiiiinaczejbyćniemoże”75.Wtenwłaśniespo-
sóbnależy,jaksięzdaje,rozumiećprzywołanewcześniejsłowa
Nowickiego,żeWykłady...stanowićmogąźródłopoznaniafilozo-
fiisamegoHegla.Nienależyjednakzapominać,że,zdaniemfilo-
zofa,stwarzająoneprzedewszystkimokazjępoznaniafilozofii
toutcourt.
Oczywiście,abyrozpoznaćwempirycznejpostaci,wjakiejhi-
storyczniewystępujefilozofia,jejpostęprozumianyjakorozwój
idei,trzebaposługiwaćsięosiągniętymjużwcześniejpoznaniem
samejidei.Zatempisząchistorięfilozofii,któramabyćparaleląfi-
lozofiirozumianejjakorozwijającysięlogiczniesystempojęć,
trzebasięodwołaćdookreślonego1właściwegorozumieniafilo-
zofii.JesttodlaHeglajedynadroga,bywyprowadzićhistoriogra-
fięzdoksograficznegozaściankaiuprawiaćjakonaukę.„Wprze-
ciwnymbowiemrazie1pisze1jaktowidzimywtaklicznych
historiachfilozofii,pozbawionemuidei(ideenlos)spojrzeniuna-
stręczasięnaturalnietylkobezładnemnóstwomniemań.Iwłaśnie
zadaniemtego,ktowykładahistorięfilozofii,jestukazanieWam
74Ibidem,s.59.Hegelstwierdzazatemparalelizmhistoriifilozofiiifilozofii,
porządkuhistorycznegoiporządkuahistorycznego,ipowiada,żejeślioderwać
podstawowepojęciahistorycznychsystemówfilozofiiodtego,„cowiążesięzich
zewnętrznymukształtowaniem”(„zastosowaniemdotego,coszczegółowe”),to
otrzymamyróżnestopnieokreśleniasamejideiwrozumieniulogicznym.Iod-
wrotnie,wpostępielogicznymideimożemydostrzecrozwój,jakidokonujesię
wwymiarzezjawiskhistorycznych.Trzebatylkoumiećrozpoznawaćteczyste
pojęciawhistorycznychprzejawachfilozofowania1mimoróżnicmiędzynastęp-
stwemlogicznym(wporządkupojęć)anastępstwemczasowymwystępującym
whistorii.
75Ibidem,s.60.
