Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ApriorycznahistoriafilozofiiwujęciuHegla
39
teżustaleniatampoczynioneprzytoczyćwartowobszerniejszym
fragmencie.Hegelpisze:„Powstanieirozwójfilozofiijakohistoria
tejnauki[wznaczeniuresgestae1M.T.]sąprzedstawiane
wswoistejpostacizewnętrznejhistorii[wznaczeniuhistoriare-
rumgestarum1M.T.].Postaćtanadajestopniomrozwojowym
ideiformęprzypadkowegonastępowaniaposobieijakbysamej
tylkoróżnościzasadiichrozwinięćwodnośnychfilozofiach.Ale
majstremdokonującymtejpracyjestodtysięcylatjedenżywy
duch,któregomyślącanaturapoleganatym,żebyto,czymjest,
doprowadzićdoswojejświadomości,agdystałosiętowtenspo-
sóbprzedmiotem,jednocześniewznosićsięjużponadtoiosiągać
wsobiepewienwyższyszczebel.Historiafilozofiipokazujewróż-
nychpojawiającychsięfilozofiachpoczęścitylkojednąfilozofię
naróżnychszczeblachjejrozwoju,poczęścizaśuczy,żeszcze-
gólnezasady,zktórychkażdależałaupodstawjakiegośjednego
systemu,sątylkoodgałęzieniamijednejitejsamejcałości.Filozo-
fiaostatniapodwzględemczasowymjestrezultatemwszystkich
poprzednichfilozofiiidlategomusizawieraćwsobiezasadyich
wszystkich.Dlatego,oiletraktowaćjąnadaljakopewnąfilozofię
[ajesttoperspektywazewnętrzna,punktwidzeniahistoriografii,
któryHegelwtymkontekścierozważa1M.T.],jestonafilozofią
najbardziejrozwiniętą,najbogatsząinajkonkretniejszą”68.Warto
zapamiętaćteostatnieokreśleniafilozofii,dotycząonebowiem
bezpośrednioperspektywydziejopisarstwaHegla.
Wszelako1piszedalej1istnieniewielu„różnych”filozofii
jesttylkopozoremidlatego„to,coogólne,ito,coszczegółowe,
musząbyćodróżnionepodługswychwłasnychokreśleń”.In-
terpretująctękonstatacjęwkontekścierelacjifilozofia1historia
filozofii,możnapowiedzieć,żeskorosięprzyjmujehistoryczną
(zewnętrzną)perspektywępatrzenianafilozofię(perspektywę
„wielości”),totrzebastaleświadomieodróżniaćto,coogólne,czy-
lifilozofiępoprostu(bezwzględunato,ktoikiedyjąuprawiał),
odtego,coszczegółowe1historycznych(rozwojowych)metamor-
fozfilozofii.Jestto,jaksięzdaje,warunekzrozumieniadziejówfi-
lozofiizpunktuwidzeniajedności.Porządkówtychzatemniepo-
winnosię1mimowzajemnejodpowiedniości1mieszać.Dyskurs
historiifilozofiiidyskursfilozofiisamejsą,mimozachodzącego
izomorfizmu,odmienne.Jesttoważne1przywołajmyrazjeszcze
§13Encyklopedii...1dlatego,że„To,coogólne,wziętewsposób
68G.W.F.HEGEL:Encyklopedia...,s.75.Ztymiustaleniamiwspółbrzmiąkoń-
cowepartietomu3.Wykładów...,wktórychHegelzwięźlezbierarezultaty
dzieła.Zob.IDEM:Wykłady...,T.3,s.656.
